8. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Norwegii o zakończeniu obowiązywania Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Norwegii w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji, podpisanej w Warszawie dnia 5 czerwca 1990 r., zawartego dnia 27 czerwca 2023 r. i 18 lipca 2023 r. (druki nr 294 i 476).
Poseł Sprawozdawca Anna Wojciechowska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić
sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Gospodarki i Rozwoju o
rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem
Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Norwegii o zakończeniu
obowiązywania Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem
Królestwa Norwegii w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji,
podpisanej w Warszawie dnia 5 czerwca 1990 r., zawartego dnia 27 czerwca 2023
r. i 18 lipca 2023 r., druk nr 476.
Szanowni państwo, umowy o popieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji
zapewniają i inwestorom, i jego inwestycjom z państwa strony umowy na
terytorium państwa drugiej strony umowy ochronę oraz możliwość dochodzenia
roszczeń przed międzynarodowym trybunałem inwestycyjnym, tzw. arbitrażowym.
Jednakże w dniu 6 marca 2018 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
wydał jeden z najbardziej oczekiwanych i zarazem kontrowersyjnych wyroków,
uznając, iż klauzule arbitrażowe zawarte w dwustronnych umowach o popieraniu
i ochronie inwestycji zawierane pomiędzy podmiotami z państw członkowskimi
Unii Europejskiej są niezgodne z prawem unijnym, bowiem naruszają zasadę
autonomii prawa unijnego.
Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zapadło w sprawie
dotyczącej międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego pomiędzy holenderskim
ubezpieczycielem a Słowacją. Kierując się tym wyrokiem, rząd Królestwa
Norwegii zdecydował się rozwiązać wszystkie umowy o popieraniu i wzajemnej
ochronie inwestycji, które Norwegia zawarła z pozostałymi członkami
Europejskiego Obszaru Gospodarczego, preferując rozwiązanie za porozumieniem
stron.
Ambasada Królestwa Norwegii zwróciła się z notą z dnia 17 września 2021 r. do
Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej z propozycją
zakończenia obowiązywania umowy pomiędzy tymi państwami, pomiędzy naszym
rządem a rządem Królestwa Norwegii, w sprawie popierania i wzajemnej ochrony
inwestycji, podpisanej w Warszawie dnia 5 czerwca 1990 r., a więc już ponad
20 lat temu.
Obecnie w drodze negocjacji notą z dnia 27 czerwca 2023 r. Ministerstwo Spraw
Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej zwróciło się do Ambasady Królestwa
Norwegii z propozycją zawarcia porozumienia między rządem polskim a rządem
Królestwa Norwegii o zakończeniu obowiązywania tej umowy właśnie za
porozumieniem stron. W zamian zaproponowano zawarcie porozumienia, które
stanowi, że umowa razem z klauzulą przedłużonego obowiązywania, ta ponad
20-letnia umowa traci swoją moc. Umowa nie będzie stanowiła podstawy prawnej
do wszczynania jakichkolwiek nowych postępowań arbitrażowych po wejściu w
życie właśnie naszego przedmiotowego porozumienia.
Postanowienia porozumienia odnoszą się do wszystkich postępowań arbitrażowych
państwo - państwo czy inwestor - państwo prowadzonych w oparciu o umowę na
podstawie jakiejkolwiek konwencji arbitrażowej czy regulaminu. Porozumienie
jest zawierane w formie wymiany not. Notą nr 16/10743-433 z dnia 18 lipca
2023 r. Ambasada Królestwa Norwegii w Warszawie przekazała Ministerstwu Spraw
Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej, że rząd Królestwa Norwegii zgadza
się na zawarcie niniejszego porozumienia.
Porozumienie wejdzie w życie po upływie miesiąca od daty otrzymania
późniejszej noty potwierdzającej zakończenie procedur wewnętrznych
niezbędnych do jego wejścia w życie. Nie będzie miało żadnych konsekwencji
politycznych, nie będzie miało negatywnych skutków społecznych, a zawarcie
tego porozumienia nie powinno wpłynąć na stosunki gospodarcze między
Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Norwegii. Zawarcie porozumienia nie
naruszy polskiego porządku prawnego. Skutkiem prawnym zawarcia porozumienia
będzie właśnie zakończenie obowiązującej umowy wraz z jej art. 13 ust. 2.
Podmiotami prawa krajowego, których dotyczy porozumienie, są inwestorzy,
osoby fizyczne lub prawne inwestujące w państwie drugiej strony. Porozumienie
zakończy obowiązywanie umowy w polskim prawie wewnętrznym. Wykonanie
porozumienia nie wymaga przyjęcia żadnych środków prawnych. Porozumienie ma
rangę umowy międzyrządowej. Rozwiązywana umowa jest traktowana w polskim
porządku prawnym jako umowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w
ustawie, stosownie do art. 241 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z
dnia 2 kwietnia 1997 r. Porozumienie dotyczy wolności, praw i obowiązków
obywatelskich oraz spraw uregulowanych w ustawie lub w których konstytucja
wymaga ustawy, zasady prowadzenia działalności gospodarczej, ochrony prawa
własności, kwestii wywłaszczeniowej oraz odszkodowania w tym zakresie, a więc
praw, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2 i pkt 5 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej. Obie komisje opiniują pozytywnie ratyfikację tego
porozumienia przedmiotowego, a więc ratyfikację porozumienia między rządem
Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Królestwa Norwegii o zakończeniu
obowiązywania umowy między rządem RP a rządem Królestwa Norwegii w sprawie
popierania i wzajemnej ochrony inwestycji, podpisanej w Warszawie dnia 5
czerwca 1990 r., zawartego dnia 27 czerwca 2023 r. i 18 lipca również tego
roku. Bardzo dziękuję.