Interpelacja nr 5264

do ministra nauki

w sprawie kosztów publikacji naukowych w wydawnictwie MDPI

Zgłaszający: Bartłomiej Pejo

Data wpływu: 04-10-2024

Szanowny Panie Ministrze,

polskie uczelnie i jednostki badawcze ponoszą horrendalnie wysokie koszty związane z publikacją artykułów naukowych w czasopismach wydawanych przez MDPI (Multidisciplinary Digital Publishing Institute). Z danych, które uzyskał i opublikował prof. Przemysław Hensel na podstawie prawa dostępu do informacji publicznej wynika, że w procesie ewaluacji działalności naukowej za lata 2017-2021 uwzględniono 268 246 artykułów naukowych. Wśród nich aż 25 881 stanowiły artykuły, które ukazały się na łamach czasopism wydawanych przez MDPI. Łączne koszty tych publikacji poniesione przez polskie uczelnie szacowane są na ok. 270 milionów złotych.

Problem MDPI był w ostatnich latach często poruszany w polskim środowisku naukowym m.in. przez profesorów Brzoza-Brzezinę, Kolasę i Makarskiego w Gazecie SGH oraz wielokrotnie na łamach Forum Akademickiego. Niestety, poprzednie władze ministerstwa nie zrobiły nic w celu rozwiązania patologicznej sytuacji skutkującej transferem setek milionów złotych publicznych pieniędzy do tego chińsko-szwajcarskiego wydawnictwa.

W związku ze zbliżającą się kolejną ewaluacją dyscyplin naukowych, która ma obejmować lata 2022-2025 brak takich działań budzi zrozumiały niepokój w środowisku akademickim. Wśród tzw. 100 konkretów na pierwsze 100 dni rządów, ogłoszonych przez premiera D. Tuska pod numerem 97 zapisano uzdrowienie mechanizmu ewaluacji nauki i weryfikację wykazu czasopism punktowanych. Niestety, jedynym działaniem ministerstwa było do tej pory usunięcie zmian dotyczące jedynie tych czasopism naukowych, które nie zostały zaproponowane przez Komisję Ewaluacji Nauki, a zostały dodane przez ministra Czarnka w 2023 r. Nie rozwiązało to w najmniejszym stopniu problemu publikacji w MDPI i nie zatrzymało wydawania pieniędzy podatników na słabej jakości publikacje w tym kontrowersyjnym wydawnictwie.

Wobec powyższego wnoszę o odpowiedź na następujące pytania:

1. Ile artykułów naukowych zgłoszonych przez polskie uczelnie i jednostki badawcze zostało opublikowanych w periodykach wydawanych przez MDPI w latach: 2022, 2023 oraz w okresie od stycznia 2024 do momentu zgłoszenia interpelacji?

2. Jakie koszty poniosły uczelnie i jednostki badawcze w związku z publikacją tych artykułów w powyższych latach?

3. Czy, a jeśli tak, to jakie działania, podjął Pan Minister w celu weryfikacji przeznaczenia środków pochodzących na naukę na publikację w MDPI i zasadności ich wydatkowania?

4. Czy podjęte zostały działania w celu zmniejszenia nakładów na publikację w MDPI, w tym konsultacje społeczne ze środowiskami akademickim?

Pragnę zauważyć, że ew. odpowiedź o pracach nad nową listą nie jest satysfakcjonująca. Prace takie, co zrozumiałe, wymagają czasu i szerokich konsultacji w środowisku akademickim. Problem MDPI może zostać rozwiązany bardzo szybko przez ministerstwo decyzją o usunięciu czasopism z listy lub obniżeniu ich punktacji do najniższej możliwej co zlikwidowałoby bodźce do publikowania. Rozwiązanie takie proponował w 2023 roku wiceprezes Polskiej Akademii Nauk prof. Aleksander Welfe.

Z wyrazami szacunku

Bartłomiej Pejo
Poseł na Sejm RP