Deklaracja czterech parlamentów dot. współpracy i współdziałania wobec zagrożenia ze strony Rosji - to efekt dwudniowego spotkania w Warszawie. Z inicjatywy i na zaproszenie marszałek Sejmu Elżbiety Witek do Polski przybyli przewodniczący: Seimasu - Viktorija Čmilytë-Nielsen, Saeimy - Edvards Smiltēns i Riigikogu - Jüri Ratas. Wspólny dokument podpisany w poniedziałek (16 stycznia) w Sejmie, wyznacza nowe kierunki rozwoju kooperacji międzyparlamentarnej i dyplomatycznej, adekwatne do bieżącej sytuacji międzynarodowej po rosyjskiej agresji na Ukrainę. – Jest dowodem na naszą bardzo dobrą współpracę. Deklaracja mówi o zmianach jakie zaszły w geopolityce w Europie, o roli naszych państw i o tym, że jest to czas próby, sprawdzian naszej solidarności i sojuszy. Dokument jest też podstawą żeby intensyfikować relacje, zapraszając na nasze spotkania także inne państwa, w tym za każdym razem Ukrainę. Tak, abyśmy mieli nie tylko aktualną wiedzę o tym jaka jest sytuacja na Ukrainie, ale żebyśmy przede wszystkim wiedzieli czego najbardziej w konkretnym momencie Ukraina potrzebuje, żebyśmy mogli we właściwy sposób na to reagować – oceniła marszałek Witek na wspólnej konferencji prasowej, podsumowującej obrady.
Wśród tematów poruszonych przez polityków znalazły się również: dyplomacja parlamentarna w kontekście międzynarodowego oddziaływania w strategicznych kwestiach, w tym dotyczących bezpieczeństwa i obronności oraz współpraca ekonomiczna, gospodarcza i energetyczna, z uwzględnieniem Inicjatywy Trójmorza. – Wspólnie możemy zdziałać bardzo wiele. Jako parlamentarzyści mamy mandat pochodzący z wolnych wyborów i możemy bardzo dużo pomóc. Dziś sytuacja pokazuje na kogo można liczyć, kto miał rację, kto realnie ocenia sytuacje i z naszymi państwami, z głosami naszych państw, Europa i świat już się dziś liczą. Wojna wywołana agresją rosyjską zmieniła nie tylko sytuację geopolityczną w Europie i na świecie, ale przede wszystkim zmieniła rolę Polski, Państw Bałtyckich, i szerzej państw regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Ostrzegaliśmy, że Rosja jest potężnym zagrożeniem. Dziś jesteśmy krajami, których się słucha. Jesteśmy krajami frontowymi, znakomicie rozumiemy czym jest zagrożenie płynące ze strony Rosji i ściśle ze sobą współpracujemy w różnych formatach – podkreśliła Elżbieta Witek.
– Łączy nas wszystko. Podczas dyskusji nie było ani jednego punktu, w którym różnilibyśmy się. To wielka wartość. Mamy dokładnie taki sam pogląd na sytuację geopolityczną w Europie. Mamy to samo zdanie jeśli chodzi o zagrożenie płynące ze strony Rosji. Mówiliśmy wspólnym głosem o tym w jaki sposób należy pomagać Ukrainie, żeby ta wojna zakończyła się jej sukcesem a klęską Rosji. Mówiliśmy o tym w jaki sposób, jakimi narzędziami powinniśmy jako przewodniczący parlamentów oddziaływać na inne, silniejsze, bogatsze kraje, by chciały wzmocnić swoją pomoc, głównie wojskową, dla Ukrainy. Mówiliśmy o pomocy humanitarnej, której w dalszym ciągu należy udzielać. Rozmawialiśmy także o tym jak wzmocnić bezpieczeństwo naszych państw i całej Europy zwłaszcza w kontekście zbliżającego się szczytu NATO na Litwie, a także o podejmowanych przez Rosję „miękkich” próbach wejścia z powrotem do cywilizowanego świata m. in. poprzez sport i wydarzenia kulturalne, do czego nie możemy dopuścić – zaakcentowała marszałek Witek.
Przewodnicząca Čmilytë-Nielsen skonstatowała, że poniedziałkowe spotkanie szefów parlamentów Polski, Litwy, Łotwy i Estonii to kolejny krok w kierunku pogłębiania współpracy, zwłaszcza na szczeblu parlamentarnym a „środek ciężkości w Europie przesunął się w stronę tych czterech państw”. – Jest to uzasadnione, ponieważ jesteśmy konsekwentni, bardzo zdeterminowani i bardzo aktywni. To nasze państwa bardzo wcześnie mówiły o zagrożeniach płynących z imperialistycznych ambicji Rosji. Głośno mówiliśmy o konieczności wsparcia Ukrainy, również w jej ścieżce na drodze do przyłączenia się do wspólnoty euroatlantyckiej oraz wspierania państw Partnerstwa Wschodniego – powiedziała Viktorija Čmilytë-Nielsen. – Niestety wydarzenia, które miały miejsce na długo przed 24 lutego, zintensyfikowane przez wojnę na Ukrainie, udowodniły, że nasze państwa miały rację. W tym kontekście parlamenty, jako wcielenie demokracji, to jeden z najważniejszych symboli dyplomatycznego porządku i mają bardzo ważną rolę do odegrania w kontekście działań rosyjskich – oceniła litewska polityk.
Przewodniczący Jüri Ratas uznał za niezwykle ważne to, że kraje uczestniczące w spotkaniu pokazują jedność wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę i bardzo podobne podejście w sprawach obronności i bezpieczeństwa. – To wspaniałe, że Polska, Litwa, Łotwa i Estonia są bliskimi sąsiadami, strategicznymi partnerami i podzielają tak wiele opinii w obliczu obecnych wyzwań, zwłaszcza w kontekście rosyjskiej agresji. Nasze spotkania nabierają bezprecedensowej wagi – zaznaczył szef estońskiego Riigikogu. – Jesteśmy na 100 proc. przekonani, że Ukraina musi wyjść zwycięsko z tej wojny – dodał.
– Łączy nas historia i wiemy doskonale czym jest Rosja. Sami odczuliśmy to bardzo wyraźnie. Teraz znajdujemy się w przełomowym momencie historii. Decyduje się to, jaka będzie nasza przyszłość. Chcemy iść do przodu, działamy, podejmujemy razem wysiłki i mówimy jednym głosem. Musimy bronić Ukrainy i wspierać ją na wszelkie możliwe sposoby, dyplomatyczne, humanitarne i wojskowe. Musimy być rzecznikami Ukrainy we wszystkich dostępnych nam formatach. Leży to w interesie UE i państw naszego regionu – stwierdził z kolei przewodniczący łotewskiej Saeimy Edvards Smiltēns.
Uczestnikiem wydarzenia była również Agnieszka Kaczmarska, szef Kancelarii Sejmu.
***
Meeting of the Speakers of the Parliaments of Poland and the Baltic States. Report
A declaration by four Parliaments on cooperation and collaboration in the face of the Russian threat results from a two-day meeting in Warsaw. On the initiative and at the invitation of the Marshal of the Sejm, Elżbieta Witek, the Speakers arrived in Poland: Viktorija Čmilytė-Nielsen, Speaker of the Seimas; Edvards Smiltēns, Speaker of the Saeima; and Jüri Ratas, Speaker of the Riigikogu. The joint document, signed on Monday (16 January) in the Sejm, sets new directions for developing inter-parliamentary and diplomatic cooperation adequate to the current international situation after the Russian aggression against Ukraine. "It is proof of our highly successful cooperation. The declaration talks about the changes that have taken place in geopolitics in Europe, the role of our countries, and the fact that this is a testing time, a test of our solidarity and alliances. The document is also the basis for intensifying relations, inviting other countries to our meetings, including Ukraine, every time. So that we not only have up-to-date knowledge of what the situation in Ukraine is like, but, first of all, know what Ukraine needs most at a particular moment, so that we can respond to it in the right way," assessed Marshal Witek at a joint press conference summarising the meeting.
Parliamentary diplomacy in the context of international influence on strategic issues, including security and defence, and economic, business and energy cooperation, e.g., the Three Seas Initiative, were also among the topics discussed by the politicians. "We can do a lot together. As parliamentarians, we have a mandate from free elections and can help immensely. Today the situation shows whom you can count on, who was right, and who realistically assesses the problem, and with our countries, with the voices of our countries, Europe and the world already count today. The war triggered by the Russian aggression has not only changed the geopolitical situation in Europe, and the world but, above all, it has changed the role of Poland, the Baltic States, and the countries of the Central and Eastern European region more broadly. We warned that Russia was a potent threat. Today we are countries that are listened to. We are frontline countries, we have a great understanding of what the threat coming from Russia is, and we cooperate closely with each other in various formats," stressed Elżbieta Witek.
"We have everything in common. During the discussion, there was not a single point on which we differed. This is a great value. We have the same view of the geopolitical situation in Europe. We have the same opinion when it comes to the threat coming from Russia. We spoke with a common voice about how to help Ukraine so that this war would end with its success and Russia's defeat. We talked about how and what tools we should use as Speakers of Parliaments to influence other, more robust, richer countries to want to strengthen their, mainly military, aid to Ukraine. We talked about humanitarian assistance, which should continue to be provided. We also discussed how to enhance the security of our countries and Europe as a whole, especially in the context of the upcoming NATO summit in Lithuania, as well as Russia's "soft" attempts to re-enter the civilised world through sports and cultural events, among other things, which we cannot allow," Marshal Witek emphasised.
Speaker Čmilytė-Nielsen concluded that Monday's meeting of the Speakers of the Parliaments of Poland, Lithuania, Latvia and Estonia was another step toward deepening cooperation, especially at the parliamentary level and "the centre of gravity in Europe has shifted toward these four countries." "This is justified because we are consistent, very determined, and very active. Our countries spoke very early on about the dangers of Russia's imperialist ambitions. We have been vocal about the need to support Ukraine, including in its path towards joining the Euro-Atlantic community and supporting the Eastern Partnership countries," Viktorija Čmilytė-Nielsen stated. "Unfortunately, the events that took place long before February 24, intensified by the war in Ukraine, proved that our countries were right. In this context, Parliaments, as the embodiment of democracy, are one of the most important symbols of diplomatic order and have a crucial role to play in the context of Russian actions," the Lithuanian politician assessed.
President Jüri Ratas considered it extremely important that the countries participating in the meeting showed unity in the face of Russian aggression against Ukraine and a similar approach in defence and security matters. "It is great that Poland, Lithuania, Latvia, and Estonia are close neighbours, strategic partners, and share so many opinions in the face of current challenges, especially in the context of the Russian aggression. Our meetings are assuming unprecedented importance," the Head of Estonia's Riigikogu noted. "We are 100 per cent convinced that Ukraine must emerge victorious from this war," he added.
"We are united by history, and know very well what Russia is. We have felt this very clearly ourselves. Now we are at a turning point in history. What our future will be is being decided. We want to move forward, act, make efforts, and speak with one voice. We must defend Ukraine and support it in every possible way, diplomatic, humanitarian, and military. We must be advocates for Ukraine in all formats available to us. This is in the interest of the EU and the countries of our region," declared the Speaker of the Latvian Saeima, Edvards Smiltēns.
Agnieszka Kaczmarska, the Head of the Chancellery of the Sejm, also attended the event.