Interpelacja nr 41846

do ministra rodziny i polityki społecznej

w sprawie emerytur kobiet z rocznika 1953

Zgłaszający: Karolina Pawliczak

Data wpływu: 21-06-2023

Pani Minister,

zgodnie z przepisem art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 291, zwanej dalej: ustawą o emeryturach z FUS): „Jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę częściową lub emeryturę na podstawie przepisów art. 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r., poz. 2215 oraz z 2021 r., poz. 4), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne”.

Wyrokiem z dnia 6 marca 2019 r., sygn. akt P 20/16 (dostęp za pośrednictwem LEX: 10.06.21 r.), Trybunał Konstytucyjny uznał wyżej cytowaną regulację (w brzmieniu sprzed 30 października 2017 r.) za sprzeczną z przepisem art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, zwanej dalej: Konstytucją RP) w zakresie do kobiet urodzonych w 1953 r., które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na warunkach określonych w przepisie art. 46 ustawy o emeryturach z FUS. Trybunał Konstytucyjny uznał, że kobiety w chwili, w której przechodziły na wcześniejszą emeryturę, nie były świadome, że zastosowany zostanie wobec nich przepis art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach z FUS. Innymi słowy, że emerytura będzie naliczana w inny sposób niż ten, o którym osoby te wiedziały w chwili przejścia na emeryturę. Należy dodać, iż zasady obliczeń wysokości świadczenia emerytalnego zgodnie z przepisem art. 25 ust. 1b ustawodawca wprowadził wtedy, gdy kobiety z rocznika 1953 były już na emeryturze.

Orzeczenie to umożliwiło kobietom z rocznika 1953 ubieganie się o ponowne obliczenie ich emerytury, jednak nie wszystkie osoby były objęte zakresem wyroku TK i nie mają obecnie możliwości ubiegania się o przyznanie im poprawnie obliczonych świadczeń emerytalnych.

Wyższe świadczenia otrzymują tylko te emerytki, które do tej pory nie ubiegały się o przyznanie emerytury w pełnej wysokości. Świadczenie to jest obliczane przy pomocy bieżących wskaźników, a zatem zwaloryzowanego kapitału początkowego, zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Uwzględniana jest tu również średnia długość dalszego życia, liczona w miesiącach. Dla emerytek, które wcześniej nie występowały o przyznanie świadczenia, Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął wskaźnik dalszej długości życia jako 195 miesięcy, co powoduje, że otrzymują one wyższą emeryturę.

Natomiast dla tych emerytek, które już wcześniej wystąpiły o przyznanie im pełnego świadczenia emerytalnego, stosowany jest wskaźnik dalszej długości życia wynoszący 254,10 miesiąca, co powoduje, że osoby te otrzymują emeryturę w niższej wysokości niż pozostałe emerytki.

W mojej ocenie taka sytuacja jest niedopuszczalna. Obie grupy wnioskodawczyń są emerytkami z rocznika 1953, należy więc postulować o ustanowienie jednego przelicznika dalszej średniej długości życia dla wszystkich kobiet z rocznika 1953 tak, aby otrzymywały one świadczenie emerytalne w tej samej wysokości.

Mając powyższe na uwadze, zwracam się z następującymi pytaniami:

1. Dlaczego wobec kobiet z rocznika 1953 stosowane są różne przeliczniki średniej dalszej długości życia – dla emerytek, które wcześniej ubiegały się o przyznanie im świadczenia emerytalnego w pełnym wymiarze, i tych, które o takie świadczenie się nie ubiegały?

2. Czy podjęto działania w sprawie wyeliminowania różnicowania sytuacji prawnej kobiet z rocznika 1953? Jeśli tak, to jakie? Jeśli nie, to dlaczego?

3. Czy planowana jest nowelizacja regulacji prawnych w zakresie obliczania wysokości świadczenia emerytalnego dla kobiet z rocznika 1953 tak, aby przelicznik dalszej średniej długości życia był dla wszystkich jednakowy? Jeśli tak, to jakie to zmiany i kiedy zostaną zgłoszone? Jeśli nie, to dlaczego?

Z poważaniem

Karolina Pawliczak
Posłanka na Sejm RP