Interpelacja nr 33315

do ministra zdrowia

w sprawie wprowadzenia obowiązku szczepień przeciwko HPV dla dziewcząt i młodych kobiet oraz chłopców i młodych mężczyzn

Zgłaszający: Franciszek Sterczewski, Urszula Zielińska, Michał Szczerba, Hanna Gill-Piątek

Data wpływu: 02-05-2022

Szanowny Panie Ministrze,

w ostatnich latach w oczywisty sposób system ochrony zdrowia nakierowany był na zwalczanie epidemii choroby COVID-19. Szczepionki na tę chorobę zostały opracowane w niezwykle szybkim tempie i rozpoczęto masowe szczepienia populacji. Jednak wraz z malejącą liczbą zakażeń tym wirusem należy zmienić kierunek działań profilaktycznych, m.in. poprzez uczynienie szczepień przeciwko wirusowi HPV obowiązkowymi.

Jak informuje Państwowy Zakład Higieny, wirus HPV (Human Papillomavirus) to ludzki wirus brodawczaka, którego typy 16 i 18 należą do wysoko onkogennych typów wirusa, które odpowiadają za zmiany przedrakowe szyjki macicy i raka szyjki macicy. Do zakażenia HPV dochodzi drogą płciową, najczęściej w początkowym okresie po rozpoczęciu aktywności seksualnej. W ciągu swojego życia 50-80% aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn było lub będzie zakażonych HPV, co nie jest wprawdzie równoznaczne z wywołaną nim chorobą nowotworową, ale drastycznie zwiększa prawdopodobieństwo jej wystąpienia. Zakażenia HPV mogą prowadzić również do raka odbytu, przestrzeni ustno-gardłowej, pochwy, sromu, prącia.

PZH przypomina również, że powodowany wirusem HPV rak szyjki macicy jest drugim pod względem częstości występowania nowotworem złośliwym u kobiet na świecie. Dane statystyczne wskazują, że każdego roku umiera przez niego 230 000 kobiet, a liczba nowych zachorowań oceniana jest na 470 000. Ponad 80% wszystkich zachorowań występuje w krajach rozwijających się, jednak wirus stanowi zagrożenie również w Polsce, gdzie odnotowuje się ok. 3000 zachorowań rocznie. Dramatyczny jest poziom śmiertelności – połowa chorych umiera. Zatem jest sprawą najwyższej wagi, aby maksymalnie zmniejszyć liczbę zakażeń tym wirusem, a sposobem na to są masowe szczepienia dzieci i młodzieży, a także dorosłych.

Szczepienie to jest zalecane przez ekspertów i ekspertki dla dziewcząt i młodych kobiet oraz chłopców i młodych mężczyzn. Wyniki prowadzonych przez 10 lat programów szczepień przeciw HPV wskazują, że kraje prowadzące szczepienia odnotowały 90% mniej infekcji oraz 90-procentowe zmniejszenie zachorowalności na brodawki narządów płciowych. Ponadto aż o 85% zmniejszyła się liczba patologii wysokiego stopnia szyjki macicy. Należy zaznaczyć, że zgodnie z wszelkimi dostępnymi materiałami naukowymi szczepionki przeciw HPV są bezpieczne i dobrze tolerowane. Dowodzi tego m.in. fakt, iż podano ponad 270 mln dawek szczepionki i zauważono jedynie niewielką liczbę działań niepożądanych, przy czym były to jedynie objawy łagodne (tj. ból głowy, zaczerwienienie w miejscu wkłucia etc.).

Jednak pomimo tak przekonujących danych naukowych szczepienie przeciwko HPV nie jest wymienione w § 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych. Nie ma go także w wykazie zalecanych szczepień, który stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010 r. w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych oraz sposobu finansowania i dokumentowania zalecanych szczepień ochronnych wymaganych międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi. To zaskakujące i jednocześnie absurdalne, ponieważ zgodnie z założeniami Narodowej Strategii Onkologicznej w Polsce do 2028 r. powinno zostać zaszczepionych przeciw HPV 60% nastolatków. Co więcej, już w 2021 r. powinny rozpocząć się szczepienia na masową skalę, początkowo u dziewcząt w wieku 12-13 lat. Nic takiego jednak się nie wydarzyło. Niektóre samorządy wzięły na siebie część odpowiedzialności i wprowadziły własne programy szczepień przeciwko HPV. To jednak za mało, potrzebne są działania ogólnokrajowe.

W związku z powyższym zwracam się do Ministerstwa Zdrowia z następującymi pytaniami:

1. Czy ministerstwo planuje wprowadzić, zgodnie z zaleceniami ekspertek i ekspertów, obowiązkowe i zarazem refundowane szczepienia przeciwko HPV dla dziewcząt i młodych kobiet oraz chłopców i młodych mężczyzn? Jeśli tak – kiedy i na jakich zasadach? Jeśli nie – dlaczego?
2. Dlaczego nie zostały rozpoczęte masowe szczepienia dziewcząt w wieku 12-13 lat, co miało nastąpić w 2021 r.?
3. W jaki sposób ministerstwo zamierza zrealizować przytoczone wyżej założenie Narodowej Strategii Onkologicznej, jeśli nie poprzez wprowadzenie obowiązku szczepień przeciwko HPV?
4. W jaki sposób ministerstwo wspiera samorządy w prowadzeniu samorządowych programów szczepień przeciwko HPV?
5. W jaki sposób ministerstwo propaguje szczepienia przeciwko HPV wśród młodzieży w wieku szkolnym oraz wśród dorosłych?

Z poważaniem
Franciszek Sterczewski