Interpelacja nr 31610

do ministra rodziny i polityki społecznej

w sprawie czasowych orzeczeń o niepełnosprawności wydawanych w nieuleczalnych chorobach

Zgłaszający: Marcelina Zawisza, Magdalena Biejat

Data wpływu: 17-02-2022

Szanowny Panie Ministrze, Szanowna Pani Minister,

od lat polski system orzekania o niepełnosprawności cierpi na lukę. Osoby z niepełnosprawnościami wynikającymi z jednostek chorobowych związanych z nieuleczalnymi stanami m.in. zespołami wad wrodzonych jak zespół Downa czy zespół Pradera-Williego, czy z całościowymi zaburzeniami rozwoju z autyzmem czy zespołem Aspergera — otrzymują raz za razem czasowe orzeczenia o niepełnosprawności.

Jest to kuriozalna sytuacja, bowiem dzisiejsza medycyna nie potrafi usuwać dodatkowych chromosomów czy odwracać uszkodzeń pojedynczych genów, próżno też szukać poważnych źródeł twierdzących, że autyzm i wynikające z niego niepełnosprawności są stanami przejściowymi.

Proces uzyskiwania orzeczenia o niepełnosprawności jest w Polsce dostatecznie upokarzający, osoby z niepełnosprawnością i ich opiekunowie systemowo traktowani są jak potencjalni wyłudzacze skromnych świadczeń. I, niestety, muszą się mierzyć z oceną ZUS w nieuleczalnych schorzeniach okresowo. Zupełnie bez sensu i zupełnie niepotrzebnie.

To proces, który odstrasza obywateli i obywatelki od korzystania z przysługujących im konstytucyjnych praw, skutkuje ograniczeniem dostępu do świadczeń. W efekcie mamy do czynienia z sytuacją, gdzie systemowa bariera tworzona osobom ze schorzeniami wrodzonymi może prowadzić do gorszego zaopatrzenia ich w pomoc i gorszej jakości ich życia.

Takie podejście razi zwłaszcza w świetle często powtarzanych przez opcję rządzącą sloganów o byciu „za życiem”. Razi również w świetle całkowitego zakazu aborcji z przyczyn embriopatologicznych.

W związku z powyższym proszę o odpowiedź na następujące pytania:

  1. Czy i kiedy zostanie utworzona lista schorzeń i zaburzeń wrodzonych, które będą kwalifikować do bezterminowego orzeczenia o niepełnosprawności?

  2. Dlaczego do tej pory zespoły wad wrodzonych i całościowe zaburzenia rozwoju są domyślnie traktowane jako kwalifikujące do orzeczenia czasowego?

  3. Ile wydano w latach 2016–2021 orzeczeń o niepełnosprawności związanych z zespołami wad wrodzonych oraz całościowymi zaburzeniami rozwoju? Ile spośród tych orzeczeń było orzeczeniami bezterminowymi, a ile czasowymi? Ilu osób dotyczyły orzeczenia czasowe i ile razy z rzędu średnio wydawano je tym osobom? Ile osób posiadając zespoły wad wrodzonych lub całościowe zaburzenia rozwoju nie uzyskało kolejnego orzeczenia lub po upływie obowiązywania orzeczenia czasowego nie ubiegało się o kolejne?