Odpowiedź na interpelację nr 10426

w sprawie pomysłu repolonizacji lub dekoncentracji mediów w Polsce

Odpowiadający: minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Piotr Gliński

Warszawa, 21-12-2020

Szanowna Pani Marszałek,

odpowiadając na interpelację nr 10426 Pana Posła Tomasza Olichwera z 2 września 2020 roku w sprawie pomysłu repolonizacji lub dekoncentracji mediów w Polsce, niniejszym wyjaśniam, co następuje.

MKiDN przygotowało roboczy projekt ustawy mającej zapewnić pluralizm mediów w Polsce. Podanie konkretnej daty, kiedy projekt pojawi się w Sejmie, jest obecnie niemożliwe. Jednocześnie uprzejmie informuję, iż założenia projektu nie są wymierzone przeciwko dziennikarzom, a jego uchwalenie ma przyczynić się do zapewnienia pluralizmu rynku mediów w Polsce.

Dodatkowo wskazuję na istotne zagadnienia związane z postawionymi pytaniami. Wprowadzenie regulacji przewidujących kontrolę koncentracji w mediach opartej o przesłankę pluralizmu jest dopuszczalne w świetle prawa europejskiego i międzynarodowego. Zgodnie z prawem europejskim możliwe jest wprowadzenie regulacji umożliwiającej kontrolę koncentracji przedsiębiorców na rynku medialnym pod kątem jej wpływu na pluralizm mediów.

W państwach członkowskich UE obowiązują już przepisy przewidujące różne modele kontroli koncentracji na rynkach medialnych o różnym poziomie szczegółowości regulacji. W każdym przypadku regulacja krajowa jest dostosowywana do struktury rynku medialnego oraz woli regulatora ukształtowania tych rynków. Dla przykładu wskazać należy, iż we Francji przewidziano obowiązek informacyjny w przypadku nabycia 10% lub więcej kapitału lub prawa głosu na walnym zgromadzeniu podmiotu dysponującego koncesją. Obowiązek realizowany jest wobec Le Conseil Supćrieur de l"Audioyisuel (CSA), wyspecjalizowanego organu regulacyjnego w sektorze audiowizualnym, którego misją jest zagwarantowanie wolności komunikacji elektronicznej. Wykluczone jest dysponowanie przez tę samą osobę fizyczną lub prawną więcej niż jedną koncesją telewizyjną tego samego typu na tym samym obszarze. Posiadacz ogólnokrajowej koncesji telewizyjnej osiągającej powyżej 8% oglądalności nie może dysponować udziałami lub głosami w organach innego podmiotu z koncesją inną niż ogólnokrajowa (również mniejszościowymi, powyżej 33%). Osoba fizyczna lub prawna nie może dysponować ogólnokrajowymi naziemnymi cyfrowymi koncesjami telewizyjnymi, których zasięg przekraczałby 12 mln ludności. Jedna osoba fizyczna lub prawna nie może dysponować powyżej 49% udziałów lub głosów w organach podmiotu dysponującego ogólnokrajową koncesją telewizyjną osiągającego powyżej 8% oglądalności telewizyjnej. Ustawodawstwo francuskie wyklucza uzyskanie koncesji prowadzącej do koncentracji ponad 20% udziału kapitału zagranicznego w podmiocie dysponującym koncesją radiową/telewizyjną na program nadawany w języku francuskim (ograniczenie to nie dotyczy kapitału pochodzącego z UE).

Podmioty na rynku mediów w Niemczech nie mogą posiadać zbyt dużego wpływu na opinię publiczną. Warunek ten nie jest spełniony, gdy: (a) dysponują udziałem powyżej 30% widzów lub (b) dysponują udziałem w wysokości 25%, a zarazem pozycją dominującą na innych rynkach właściwych powiązanych z rynkiem mediów (radio, reklama, prasa, prawa do nadań filmów, prawa do filmów dla dzieci, prawa do transmisji sportowych, prawa do newsów, usług technicznych i administracyjnych telewizji cyfrowej i telewizji płatnej, mediów internetowych i środków transmisji), lub (c) gdy podmiot wywiera taki wpływ na rynek, jakby dysponował udziałem powyżej 30%. Podmiot, który przekroczył wskazane wartości procentowe, może to zniwelować, odsprzedając swoje udziały, ograniczając działalność na danym rynku lub też udostępniając swój czas antenowy podmiotowi trzeciemu. Prawo krajowe zezwala na nakładanie pewnych obowiązków związanych z zapewnieniem wewnętrznego zróżnicowania źródeł prezentowanych informacji na przedsiębiorcę dominującego, który jest uznawany za takiego, jeśli osiąga co najmniej 30% udział w rynku widowni. Jednocześnie prawo niemieckie daje możliwość uznania za przedsiębiorcę dominującego takiego, który posiada mniejszy udział rynkowy, ale jednocześnie jego działalność wywiera taki sam skutek w zakresie formowania opinii publicznej, jak przedsiębiorcy osiągającego ustawowy poziom udziału w rynku.

W Wielkiej Brytanii właścicielem koncesji nie mogą być: władze lokalne (z wyjątkiem sytuacji, gdy jest to usługa informująca wyłącznie o działalności tych władz), podmioty, których głównym lub jednym z celów jest działalność polityczna, BBC, agencje reklamowe czy organizacje religijne, które nie mogą posiadać określonego rodzaju koncesji. Wymienione ograniczenia dotyczą także różnych powiązanych osób, które posiadają więcej niż 5% udziałów. Każda fuzja przedsiębiorstw na rynku medialnym podlega badaniu w oparciu o prawo konkurencji. W przypadku, gdy takie połączenie zagraża pluralizmowi na rynku mediów, Sekretarz Stanu może podjąć interwencję w interesie publicznym. W takim przypadku regulator Ofcom jako pierwsza instancja przedstawia swoją opinię, w oparciu o którą Sekretarz Stanu może zwrócić się do organu konkurencji o bardziej szczegółowe zbadanie sprawy oraz opinię przed podjęciem ostatecznej decyzji. Prawo brytyjskie reguluje zagadnienia własności krzyżowej odnoszącej się do rynku telewizji i prasy na poziomie ogólnokrajowym. Podmiot kontrolujący bezpośrednio lub pośrednio ponad 20% jednej lub więcej gazet o zasięgu krajowym o łącznym udziale w rynku na poziomie 20% lub więcej, nie może posiadać więcej niż 20% udziałów w rynku telewizyjnym (określony zestaw telewizyjnych koncesji).

Z poważaniem