Interpelacja nr 7681

do ministra edukacji

w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych

Zgłaszający: Piotr Górnikiewicz

Data wpływu: 28-01-2025

Zgodnie z § 12a ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2572, z późn. zm.), nauczyciel w klasach IV-VIII może zadać uczniowi pisemną lub praktyczno-techniczną pracę domową do wykonania w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych, przy czym wykonanie takiej pracy nie jest dla ucznia obowiązkowe, a z jej realizacji nie ustala się oceny. Natomiast zgodnie z ust. 3 ww. przepisu nauczyciel ma obowiązek sprawdzić wykonaną przez ucznia pracę i przekazać mu informację zwrotną, wskazując, co uczeń zrobił dobrze, co wymaga poprawy oraz jak powinien dalej się uczyć.

Obecne brzmienie tych przepisów uniemożliwia formalne ocenianie dodatkowych prac domowych w klasach IV-VIII. Choć zamiarem ustawodawcy było prawdopodobnie ograniczenie nadmiernego obciążenia uczniów poza lekcjami, brak możliwości przyznania oceny za wykonanie takich prac może wywoływać niepożądane skutki. Dla wielu uczniów ocena stanowi kluczowy element motywacyjny, a jej brak może osłabiać chęć do podejmowania dodatkowych działań edukacyjnych. W skrajnych przypadkach może to prowadzić do zniechęcenia nawet tych uczniów, którzy wykazują inicjatywę i zaangażowanie w rozwijanie swoich umiejętności.

Jednocześnie zrozumiałe jest, że przepisy w obecnym kształcie mają na celu zapobieganie sytuacjom, w których uczniowie byliby faktycznie zmuszani do wykonywania dodatkowych prac pod presją uzyskania oceny. Wprowadzenie zmian, które umożliwiłyby ocenianie takich prac, wymaga zatem szczególnej rozwagi, aby nie doprowadzić do niezamierzonych konsekwencji, takich jak poczucie nierówności wśród uczniów lub zbyt duże obciążenie obowiązkami.

Warto podkreślić, że informacja zwrotna przekazywana przez nauczyciela jest kluczowym elementem procesu edukacyjnego. Pomaga uczniom zrozumieć, co robią dobrze, co wymaga poprawy oraz jak mogą się dalej rozwijać. Jednak w praktyce może zdarzać się, że informacja zwrotna sprowadza się jedynie do wskazania błędu lub pozostawienia znaku zapytania na pracy ucznia. Dlatego tak ważne jest, aby wszelkie zmiany w regulacjach uwzględniały rolę nauczyciela jako osoby wspierającej rozwój ucznia poprzez motywującą i konstruktywną informację zwrotną.

Mając na uwadze powyższe, zasadne wydaje się rozważenie wprowadzenia możliwości oceniania dodatkowych prac domowych w sposób wyważony, który z jednej strony nie naruszy idei dobrowolności, a z drugiej pozwoli zmotywować uczniów do podejmowania inicjatywy i rozwoju.

W związku z tym zwracam się z poniższymi pytaniami:

1. Czy rozważa się wprowadzenie zmian w przepisach, które pozwoliłyby na ocenianie dodatkowych prac domowych w sposób, który nie naruszy dobrowolności ich wykonania?
2. Czy rozważa się wprowadzenie regulacji pozwalających nauczycielom oceniać dodatkowe prace domowe w sposób motywacyjny, bez wpływu na końcową ocenę z przedmiotu?
3. Czy istnieje możliwość opracowania szczegółowych wytycznych dotyczących formy informacji zwrotnej, aby zagwarantować jej konstruktywny charakter i jednocześnie uniknąć sytuacji, w których ogranicza się ona do lakonicznych uwag?
4. W jaki sposób ministerstwo planuje monitorować i wspierać jakość przekazywanej uczniom informacji zwrotnej, aby była ona skutecznym narzędziem motywacyjnym?
5. Czy w kontekście obecnych przepisów przewidziano szkolenia dla nauczycieli z zakresu udzielania efektywnej informacji zwrotnej i motywowania uczniów w sposób pozbawiony presji ocenowej?
6. Czy prowadzono analizy dotyczące skutków stopniowego odchodzenia od ocen na rzecz bardziej rozbudowanych form oceny, takich jak oceny opisowe lub portfolio ucznia? Jeśli tak, jakie były wyniki tych analiz?

Z wyrazami szacunku

Piotr Górnikiewicz