Odpowiedź na interpelację nr 1337

w sprawie monitoringu w szkolnych pomieszczeniach sanitarnohigienicznych

Odpowiadający: podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Paulina Piechna-Więckiewicz

Warszawa, 28-02-2024

Szanowny Panie Marszałku,

ustawa o ochronie danych osobowych powstała z konieczności zapewnienia stosowania Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE. Od 25 maja 2018 r. polskie przepisy musiały zapewniać skuteczne stosowanie przepisów ww. rozporządzenia, nie powielając jego rozwiązań ani nie będąc z nim sprzecznymi.

Przed powyższą datą kwestie monitoringu szkolnego nie były w żaden sposób uregulowane, choć potrzeba była szczególnie widoczna, biorąc pod uwagę powszechność jego stosowania (np. w wyniku realizacji Rządowego programu wspierania w latach 2007–2009 organów prowadzących w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w publicznych szkołach i placówkach "Monitoring wizyjny w szkołach i placówkach" w systemy monitoringu wizyjnego wyposażono 4912 szkół i placówek w całym kraju). Dopiero art. 154 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych[1] wprowadził podstawę ustawową do stosowania przez publiczne szkoły i placówki systemu oświaty środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu – monitoringu wizyjnego.

Rozwiązania wprowadzone art. 108 a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe[2] czytelnie określają przesłanki konieczne do wprowadzenia monitoringu do szkoły. Wzrost ryzyka różnego rodzaju zagrożeń pojawiających się w środowiskach dzieci i młodzieży jest istotny, ale tym bardziej władze szkoły nie powinny postrzegać wprowadzenia monitoringu jako narzędzia zastępującego inne z katalogu działań zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa uczniów i pracowników szkoły.

Wprowadzenie szczególnego nadzoru nad pomieszczeniami szkoły lub placówki lub terenem wokół szkoły lub placówki w postaci środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu powinno odbyć się na podstawie oceny i adekwatności jego wprowadzenia jako metody zapewnienia bezpieczeństwa uczniom, nauczycielom i ochrony mienia szkoły. Elementem oceny powinna być diagnoza potrzeb i celowości oraz prognoza jego skuteczności jako alternatywy do podejmowanych innych działań zapewniających bezpieczeństwo.

Co do zasady monitoring nie obejmuje pomieszczeń, w których odbywają się zajęcia z uczniami, przeznaczonych do odpoczynku i rekreacji pracowników, pomieszczeń sanitarnohigienicznych, gabinetów, szatni i przebieralni.

Wyjątkiem od powyższej reguły jest zaistnienie faktycznego związku pomiędzy niezbędnością zastosowania monitoringu w tych pomieszczeniach, a zaistniałym zagrożeniem bezpieczeństwa. Także i w tym przypadku koniecznie musi zaistnieć warunek nienaruszalności godności oraz innych dóbr osobistych uczniów, pracowników i innych osób, a w szczególności powinny być zastosowane techniki uniemożliwiające rozpoznanie przebywających w tych pomieszczeniach osób.

Zatem, aby w pomieszczeniach sanitarnohigienicznych (które w różnych szkołach mogą mieć różną wewnętrzną organizację, układ, wyposażenie, itp.) nastąpiło wprowadzenie monitoringu, szkoła musi spełnić jednocześnie szereg warunków:

  • niebezpieczne zdarzenia miały tam miejsce;
  • inne zastosowane metody zapewnienia nadzoru i bezpieczeństwa okazały się niewystarczające i nieskuteczne;
  • monitoring jest niezbędny do zapewnienia tam bezpieczeństwa;
  • zgodę wyraził organ prowadzący szkołę;
  • przeprowadzono konsultacje z radą pedagogiczną, radą rodziców i samorządem uczniowskim;
  • monitoring nie narusza godności oraz innych dóbr osobistych uczniów, w tym zastosowane techniki uniemożliwiają rozpoznanie osób;
  • uczniowie i pracownicy szkoły zostali poinformowani o założeniu monitoringu;
  • każde monitorowane pomieszczenie wraz z terenem objętym zasięgiem kamer jest oznaczone odpowiednio widocznymi i czytelnymi znakami graficznymi lub dźwiękowymi.

Istotą ww. przepisu jest zatem pozyskanie wiedzy czy w pomieszczeniach sanitarnohigienicznych dochodzi w czasie rzeczywistym do działań zagrażających zdrowiu i życiu uczniów, natychmiastowa interwencja oraz informacja zwrotna czy dane zdarzenie w ogóle miało miejsce.

Jednocześnie Ministerstwo Edukacji i Nauki zbada zastosowanie tego przepisu przez szkoły i placówki, aby podjąć odpowiednie działania oraz podda przepis analizie prawnej.

Z poważaniem

Z upoważnienia Ministra Edukacji
Paulina Piechna-Więckiewicz
Podsekretarz Stanu

[1] Dz. U. z 2018 r. poz. 1000.

[2] Dz. U. z 2023 r. poz. 900, z późn. zm.