Leksykon budżetowy

A B C D E F G H I J K L M N O P R S Ś T U W Z 
Hasła na literę: I
- Indywidulany wskaźnik zadłużenia samorządów
- Inflacja bazowa
- Inflacja (wskaźnik cen towarów i usług)
- Instytucje gospodarki budżetowej
Inflacja (wskaźnik cen towarów i usług)
Kategoria: Podstawowe pojęcia makroekonomiczne
Procedura budżetowa

Gdzie szukać w budżecie?

Uzasadnienie (TOM 1):
Ocena sytuacji makroekonomicznej Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
Dane liczbowe
Dane liczbowe


Definicja formalnoprawna:
Inflacja to ogólny wzrost poziomu cen w gospodarce w określonym czasie. Obliczany jest w oparciu o wyniki:
  • badania cen towarów i usług konsumpcyjnych na rynku detalicznym,
  • badania budżetów gospodarstw domowych, dostarczającego danych o przeciętnych wydatkach na towary i usługi konsumpcyjne; dane te wykorzystywane są do opracowania systemu wag.
Przy obliczaniu wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych stosowana jest Klasyfikacja Spożycia Indywidualnego według Celu, zaadaptowana na potrzeby zharmonizowanych wskaźników cen konsumpcyjnych (HICP). Wskaźnik cen obliczany jest według tzw. formuły Laspeyres'a, przy zastosowaniu wag z roku poprzedzającego rok badany.
Źródło:
Na podstawie informacji z Głównego Urzędu Statystycznego.
Komentarz:
Podstawowym miernikiem inflacji jest wskaźnik CPI, określający wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych, czyli najczęściej kupowanych przez gospodarstwa domowe w kraju (wyrażony stopą inflacji, czyli zmianą procentową w danym okresie, np. rok do roku, miesiąc do miesiąca).
Z kolei w Unii Europejskiej miarą inflacji jest wskaźnik HICP, tj. zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych skonstruowany dla wszystkich państw członkowskich.
Bank centralny do pomiaru inflacji wykorzystuje także tzw. inflację bazową, czyli wskaźnik pokazujący zmiany cen w gospodarce z wyłączeniem określonych grup towarów.
Wskaźnik cen two­rzony jest w oparciu o wyniki przeprowadzonego przez krajowy urząd statystyczny (w Polsce jest to GUS) badania cen towa­rów i usług konsumpcyjnych. Dane te podzielone są dalej na odpowiednie kategorie (we­dług przyjętych wag w zależności od ich istotności w całym koszyku), jak np. żywność, napoje (alkoholowe i bezalkoholo­we), wyroby tytoniowe, odzież i obuwie, mieszkanie, zdrowie, transport, łączność, rekreacja i kultura, edukacja, restauracje i hotele, inne towary i usługi.
Odwrotnością inflacji jest deflacja określana jako ogólny spadek cen towarów i usług konsumpcyjnych w gospodarce w określonym czasie.
Wskaźnik inflacji służy także jako podstawa indeksacji stosowanej w gospodarce (płac, emerytur i rent), a także w budżecie m.in. jako ograniczenie wzrostu wydatków budżetowych objętych regułą wydatkową.
Autor (Autorzy): Kamilla Marchewka-Bartkowiak
Więcej na ten temat w publikacjach BAS
K. Marchewka-Bartkowiak, Inflacja w Polsce, Analizy BAS nr 15(59)/2011