Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji

na zapytanie nr 3554

w sprawie możliwości powołania młodzieżowej rady powiatu w pow. ryckim

   Szanowna Pani Marszałek! W nawiązaniu do pisma z dnia 5 marca 2013 r. dotyczącego zapytania posła na Sejm RP pana Zbigniewa Matuszczaka w sprawie możliwości powołania młodzieżowej rady powiatu w pow. ryckim (sygn. SPS-024-3554/13) przedstawiam, co następuje.

   Na wstępie należy podkreślić, że Konstytucja RP przyznała jednostkom samorządu terytorialnego, jako odrębnym podmiotom publicznym, przymiot samodzielności w wykonywaniu ich zadań podlegający ochronie sądowej. Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej, a przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Oznacza to, że w granicach prawa jednostka samorządu terytorialnego samodzielnie realizuje poszczególne funkcje w oparciu o zastrzeżone dla jej organów kompetencje. Przyznane Konstytucją RP zasady odrębności oraz samodzielności samorządu terytorialnego, tak pod względem instytucjonalnym, jak i funkcjonalnym, znajdują odzwierciedlenie w poszczególnych ustawach ustrojowych regulujących funkcjonowanie jednostek samorządu terytorialnego.

   Należy także pamiętać, że jednostka samorządu terytorialnego uczestnicząca w sprawowaniu władzy publicznej podlega nadzorowi prezesa Rady Ministrów, wojewodów i regionalnych izb obrachunkowych (w zakresie spraw finansowych) z punktu widzenia legalności (zgodności z prawem). Ocena zgodności z prawem określonych stanów faktycznych i działań organów jednostki samorządu terytorialnego mieści się w wyłącznej kompetencji organu nadzoru, przy czym podejmowane przez organ nadzoru w ramach przyznanych mu kompetencji określone działania podlegają kontroli sądowej.

   Warto przypomnieć, że wojewoda wykonuje przyznane mu na mocy ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592, z późn. zm.) uprawnienia nadzorcze z urzędu, a nie na wniosek zainteresowanych podjęciem konkretnego rozstrzygnięcia podmiotów. To oznacza, że decyzje o wszczęciu postępowania organ nadzoru podejmuje suwerennie i w żaden sposób nie jest związany wszelkiego rodzaju wnioskami czy skargami kierowanymi do niego w celu wszczęcia określonego postępowania nadzorczego. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 października 2000 r. (sygn. akt III S.A. 1387/00) ewentualne interwencje osób trzecich mogą być przez organ nadzoru traktowane jedynie jako sygnał w sprawie.

   Lubelski Urząd Wojewódzki pismem z dnia 15 marca 2013 r., znak: PN-II.002.12.2013, przedstawił stosowne informacje odnośnie do ww. sprawy.

   W ww. stanowisku podkreślono, że - zdaniem Lubelskiego UW - brak jest podstaw prawnych do podjęcia przez radę powiatu uchwały w sprawie powołania młodzieżowej rady powiatu. Za taką podstawę bowiem nie można uznać wskazanego przez pana posła RP art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie powiatowym (stosownie do treści wskazanego przepisu powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie edukacji publicznej). Przepis art. 4 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym stanowi ogólną normę o charakterze ustrojowo-kompetencyjnym, zaś doprecyzowanie wskazanych w tym przepisie zadań i kompetencji powiatu następuje poprzez ustawy szczegółowe. Katalog zadań powiatu ma więc charakter zamknięty, który zgodnie z art. 4 ust. 3 ww. ustawy może zostać rozszerzony jedynie w drodze ustawy szczególnej.

   Lubelski Urząd Wojewódzki w swoich wyjaśnieniach poinformował, że w przeciwieństwie do gminy powiat może wykonywać tylko zadania wyraźnie przypisane przez ustawy, a zatem właściwość powiatu do realizacji zadań własnych dotyczyć może tylko lokalnych zadań o charakterze ponadgminnych i zadania te muszą wyraźnie wynikać z przepisów ustaw prawa materialnego. Podkreślono także, że żaden powszechnie obowiązujący akt prawny rangi ustawowej nie reguluje kwestii powołania młodzieżowej rady powiatu i nie określa kompetencji organów powiatu przy wykonywaniu tego zadania. W szczególności nie można uznać, że przepisem regulującym tę kwestię jest przywołany art. 4 ust. 1 pkt. 1 ustawy o samorządzie powiatowym, gdyż przepis ten określa jedynie edukację publiczną jako zadanie powiatu.

   W ww. stanowisku podkreślono, że możliwość utworzenia młodzieżowej rady ustawodawca przyznał jedynie radzie gminy na mocy art. 5b ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z poźn. zm.), natomiast żaden z przepisów ustawy o samorządzie powiatowym nie zezwala na podjęcie uchwały o powołaniu młodzieżowej rady powiatu. Nie można rozszerzyć kompetencji organów powiatu per analogiam na podstawie uprawnień wynikających z ustawy o samorządzie gminnym. Ustawa o samorządzie powiatowym jest ustawą kompletną i nie odsyła w zakresie w niej nieuregulowanym do ustawy o samorządzie gminnym.

   Mając na względzie powyższe, w ocenie organu nadzoru brak jest przepisu prawa, który przewidywałby podjęcie uchwały w sprawie utworzenia młodzieżowej rady powiatu. W związku z powyższym wojewoda lubelski rozstrzygnięciem z dnia 2 listopada 2012 r. (znak: NK-II.4131.297.2012) stwierdził nieważność uchwały nr XXIV/132/12 Rady Powiatu w Rykach z dnia 28 września 2012 r. w sprawie powołania młodzieżowej rady powiatu.

   Podkreślenia wymaga, że do zakresu kompetencji ministra administracji i cyfryzacji nie należy ocena podejmowanych przez organy nadzoru rozstrzygnięć, a kontrolę nad tymi rozstrzygnięciami sprawuje wyłącznie organ sądowy.

   W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że przewidziana w art. 5b ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym młodzieżowa rada gminy ma zgodnie z wolą ustawodawcy charakter konsultacyjny. W powiecie, podobnie jak w gminie, zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami określa rada w drodze uchwały. Ustawa nie reguluje ani formy, ani trybu przeprowadzania konsultacji, pozostawiając przedmiotowe kwestie w gestii organu stanowiącego. W praktyce do najbardziej popularnych form konsultacji należą: spotkania z wyborcami, przedstawicielami jednostek pomocniczych lub grupami celowymi, organizowanie komisji i zespołów.

   Wydaje się zatem, że art. 3d ustawy o samorządzie powiatowym daje powiatowi odpowiednie podstawy do konsultowania swoich działań z zainteresowanymi środowiskami, w tym z młodzieżą.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Magdalena Młochowska

   Warszawa, dnia 9 kwietnia 2013 r.