„Wspólne losy, wspólni bohaterowie, wspólni wrogowie i przyjaciele, wszystko to sprawiło, że między narodami polskim i węgierskim zrodziła się i utrwaliła autentyczna sympatia i głęboka przyjaźń” - czytamy w przyjętej w marcu 2007 r. przez węgierskie Zgromadzenie Narodowe oraz polski Sejm uchwale. W dokumencie tym postanowiono, że każdego roku 23 marca będzie obchodzony jako Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej.
Oba parlamenty przyjęły uchwałę bez głosu sprzeciwu. W jej tekście przywołano wydarzenia i postaci historyczne łączące Polaków i Węgrów: panowanie pochodzącego z Węgier króla Stefana Batorego, kiedy to Polska przeżywała jeden z najświetniejszych okresów w swojej historii, dokonania gen. Józefa Bema w walce o wolność Węgier oraz poparcie Polaków dla powstania w Budapeszcie w 1956 r. i pomoc jego ofiarom.
Więzy przyjaźni między naszymi narodami znajdują swój wyraz także w działaniach w ramach dyplomacji parlamentarnej. Tradycją stały się regularne spotkania szefów izb, zarówno dwustronne, jak i w gronie państw członkowskich Grupy Wyszehradzkiej. Są one forum dyskusji i uzgadniania stanowiska naszych państw wobec kluczowych problemów regionu, rozmowy dotyczą też relacji Polski i Węgier z Unią Europejską. Aktywności te służą także pielęgnowaniu pamięci o wspólnej historii. Przykładem może być odsłonięcie w Budapeszcie i w Warszawie bliźniaczych pomników upamiętniających bohaterów Polski i Węgier. W obu stolicach w 2017 r. ustawiono monumenty w formie ławeczek, poświęcone pamięci Henryka Sławika i Józsefa Antalla. W czasie II wojny światowej uratowali oni przed śmiercią ze strony Niemców ok. 30 tys. osób. W 2018 r. w Budapeszcie odsłonięto pomnik upamiętniający ofiary katastrofy smoleńskiej.
Jednym z praktycznych wymiarów współpracy było powołanie do życia na mocy przyjętej przez Sejm w 2018 r. ustawy Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka. Na Węgrzech działa partnerska Fundacja im. Wacława Felczaka. Zadaniem obu instytucji jest wspieranie i rozwijanie współpracy między obu państwami w różnych wymiarach: kulturalnym, edukacyjnym, naukowym.
Zasługi w pielęgnowaniu i rozwoju stosunków polsko-węgierskich na szczeblu parlamentarnym zostały uhonorowane przyznaniem wysokich odznaczeń państwowych przewodniczącym izb. Prezydent Węgier János Áder odznaczył w marcu 2018 r. marszałków Sejmu i Senatu Marka Kuchcińskiego i Stanisława Karczewskiego Wielkim Krzyżem Orderu Zasługi Węgier. Rok później marszałek Sejmu Elżbieta Witek wręczyła przyznany przez prezydenta Andrzeja Dudę Krzyż Wielki Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej przewodniczącemu Zgromadzenia Narodowego Węgier László Kövérowi. „Polska dziękuje w ten sposób Węgrom za wspólnotę ducha, myśli i czynu” - mówiła marszałek Witek podczas uroczystości w Sejmie.
***
23 March. The Day of Polish-Hungarian Friendship
‘Shared history, shared heroes, shared enemies and friends are the reason for the birth and consolidation of genuine Polish and Hungarian sympathy and deep friendship’ – reads the resolution adopted in March 2007 by the Hungarian National Assembly and the Polish Sejm. The document sets out the 23rd of March as the date marking the annual celebration of The Day of Polish-Hungarian Friendship.
Both parliaments adopted the resolution unanimously. Its contents refer to historic events and figures that link Poles and Hungarians: the rule of Hungary-born King Stefan Batory, which was one of Poland’s greatest golden ages, the achievements of General Józef Bem in the fight for Hungary’s independence and Polish support for the Hungarian Revolution of 1956 and aid for its victims.
The bonds of friendship between our nations are also expressed through acts of parliamentary diplomacy. It became tradition for the Speakers of the Chambers to meet on a regular basis, both in a bilateral format, as well as in the group of the Visegrad countries. The meetings serve as opportunities for discussions and working out our countries’ positions on key issues in the region; the talks also concern Poland’s and Hungary’s relationship with the EU. Such activities allow us also to keep alive the memory of shared history. This was exemplified by the unveiling of twin monuments commemorating Polish and Hungarian heroes in Budapest and Warsaw. In 2017, these monuments in the form of benches, dedicated to the memory of Henryk Sławik and József Antall, were placed in both capitals. During World War II, they saved over 30 thousand people from being killed by Germans. In 2018, Budapest unveiled a memorial commemorating the victims of the Smolensk plane crash.
One of the practical manifestations of cooperation was the establishment of the Wacław Felczak Institute of Polish-Hungarian Cooperation, pursuant to the act adopted by the Sejm in 2018. A partner Wacław Felczak Foundation operates in Hungary. Both institutions aim to support and foster cooperation between the two countries, in such areas as culture, education and science.
For their achievements in nurturing and developing Polish-Hungarian relations at the parliamentary level, the Speakers of the Chambers were awarded with the highest state decorations. In March 2018, Hungarian President János Áder awarded the Sejm and Senate Marshals, Marek Kuchciński and Stanisław Karczewski, with the Grand Cross of the Order of Merit of the Republic of Hungary. A year later, Elżbieta Witek, the Marshal of the Sejm, awarded László Kövér, the Speaker of the National Assembly of Hungary, with the Grand Cross of the Order of Merit of the Republic of Poland, bestowed by President Andrzej Duda. ‘This way Poland thanks Hungarians for the unity of spirit, mind and action,’ said Marshal of the Sejm Elżbieta Witek during the ceremony in the Sejm.
***
Március 23. A Lengyel-magyar Barátság Napja.
„Közös sors, közös hősök, közös ellenségek és barátok, mindezek nyomán a lengyel és a magyar nemzet közt igazi szimpátia és mély barátság született és erősödött meg.” – olvassuk a 2007 márciusában a magyar Országgyűlés és a lengyel Szejm által elfogadott határozatban. A dokumentumban kimondták, hogy minden évben március 23-át a Lengyel-magyar Barátság Napjaként fogjuk megünnepelni.
A határozatot mindkét parlament ellenszavazat nélkül fogadta el. Szövegében felidézték a lengyeleket és magyarokat összekötő történelmi eseményeket és személyiségeket: a Magyarországról származó Báthori István uralkodását, mikor Lengyelország történelme egyik legnagyszerűbb időszakát élte, Bem József tábornok sikereit a Magyarország szabadságáért vívott harcban, és a lengyelek segítségét az 1956-os budapesti forradalomnak és áldozatainak.
A nemzeteink közti kapcsolatok kifejeződnek a parlamenti diplomácia keretében végzett tevékenységekben is. Hagyománnyá váltak a házelnökök rendszeres találkozó, mind kétoldalú keretben, mind a Visegrádi Csoport tagállamai körében. Ezek fórumot nyújtanak az eszmecseréhez és országaink álláspontjának egyeztetéséhez a régió kulcsfontosságú ügyeiben, de a megbeszélések érintik Lengyelország és Magyarország Európai Uniós kapcsolatait is. E tevékenység a közös történelemről történő megemlékezést is szolgálják. Ezek példái lehetnek a Lengyelország és Magyarország hőseinek Budapesten és Varsóban állított szobrok. 2017-ben mindkét fővárosban emlékpad formájú szobrot avattak Henryk Sławik és id. Antall József emlékére. Ők a II. világháború idején kb. 30 ezer embert mentettek meg a németek általi meggyilkolástól. 2018-ban Budapesten felavatták a szmolenszki katasztrófa áldozatainak emlékművét.
Az együttműködés egyik gyakorlati terepe a Wacław Felczak Lengyel-magyar Együttműködési Intézet létrehozása volt, a Szejm által 2018-ban elfogadott törvény útján. Magyarországon ennek partnerszervezeteként működik a Wacław Felczak Alapítvány. Mindkét intézmény feladata a két ország közti együttműködés támogatása és fejlesztése, különféle területeken: a kultúra, az oktatás, a tudomány terén.
A parlamenti szinten folytatott lengyel-magyar kapcsolatfejlesztésben szerzett érdemeket a házelnökök magas állami kitüntetések adományozása útján ismerték el. Áder János, Magyarország köztársasági elnöke 2018-ban a Magyar Érdemrend Nagykeresztjével tüntette ki a Szejm és a Szenátus elnökét, Marek Kuchcińskit és Stanisław Karczewskit. Egy évvel később Elżbieta Witek, a Szejm elnöke adta át az Andrzej Duda köztársasági elnök által adományozott Lengyel Köztársasági Érdemrend Nagykeresztje kitüntetést Magyarország Országgyűlése elnökének, Kövér Lászlónak. „Lengyelország ezzel köszöni meg Magyarországnak a lélek, a gondolat és a cselekvés közösségét.” – mondta Witek marsall asszony a Szejmben tartott ünnepségen.