Interpelacja nr 21082

do ministra edukacji i nauki

w sprawie wypłaty dodatków za warunki pracy dla nauczycieli ośrodków szkolno-wychowawczych i szkół specjalnych, prowadzących zdalne lekcje w czasie pandemii COVID-19

Zgłaszający: Jan Szopiński

Data wpływu: 10-03-2021

Szanowny Panie Ministrze,

zgodnie z przepisami i wytycznymi Ministerstwa Edukacji Narodowej w czasie pandemii COVID-19 były i są realizowane zdalne lekcje i zajęcia wychowawcze dla uczniów ośrodków szkolno-wychowawczych i szkół specjalnych. W związku ze specyfiką uczniów i wychowanków tych placówek, zwłaszcza niepełnosprawnych intelektualnie, znacznie wzrasta skala trudności i uciążliwości prowadzenia zdalnych zajęć. Jest to związane między innymi z dużo bardziej złożonym i wymagającym większej ilości czasu przygotowaniem materiału lekcyjnego, jak też ze spotęgowaniem trudności wynikających z konieczności zastąpienia bezpośredniego kontaktu ucznia i nauczyciela kontaktem internetowym, znacznie ograniczającym interakcję oraz efektywność przekazu treści nauczania i treści wychowawczych. Na znaczny wzrost stopnia trudności i uciążliwości w przygotowaniu i prowadzeniu lekcji na odległość ma także wpływ zróżnicowana i bardzo często słaba jakość Internetu, mało wydajny sprzęt komputerowy i relatywnie ograniczone zdolności komputerowe wychowanków tych ośrodków. Reasumując, edukacja zdalna realizowana przez nauczycieli ośrodków szkolno-wychowawczych i szkół specjalnych jest, podobnie jak edukacja stacjonarna, realizowana w warunkach trudnych i uciążliwych, często jeszcze trudniejszych i jeszcze bardziej uciążliwych niż edukacja w pomieszczeniach szkolnych.

Kwestia prowadzenia przez nauczycieli ośrodków szkolno-wychowawczych i szkół specjalnych lekcji w trybie zdalnym, jak też fakt, iż te lekcje są wykonywane w warunkach trudnych i uciążliwych, są znane Ministerstwu Edukacji Narodowej już od ponad roku – zarówno z informacji kierowanych do MEN w ramach systemu informacji oświatowej, jak też z interpelacji poselskich. Jest oczywiste, że za wykonywaną pracę w Polsce należy się wynagrodzenie, wraz z wszystkimi przewidzianymi prawem dodatkami, także – a może nawet w szczególności – za pracę w warunkach trudnych i uciążliwych. Dlatego z dużym zdziwieniem odebrałem liczne zapytania i prośby o interwencje poselskie ze strony działaczy Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz nauczycieli z ośrodków szkolno-wychowawczych i szkół specjalnych z Bydgoszczy, którym nie wypłacono ww. dodatków za faktycznie przeprowadzone i udokumentowane w 2020 roku lekcje internetowe. Przedstawiciele władz samorządowych twierdzą, że dyrektorzy placówek nie mogli wypłacić tych dodatków z powodu zaniechania ze strony Ministerstwa Edukacji Narodowej, które nie dokonało dostosowania i doprecyzowania przepisów dotyczących zasad wynagradzania nauczycieli, w tym nauczycieli ośrodków szkolno-wychowawczych i szkół specjalnych, do całkowicie nowej jakości w systemie polskiej edukacji, to jest do nauczania zdalnego związanego ze stanem epidemii. Według samorządowców nie został wydany nawet komunikat ministra edukacji narodowej lub ministra edukacji i nauki o tym, że w przypadku edukacji zdalnej w czasie epidemii dodatki za warunki trudne lub uciążliwe obowiązują tak jak w przypadku edukacji stacjonarnej, co dałoby podstawę prawną do wypłat dla dyrektorów placówek i samorządów.

Brak obowiązującej wykładni prawnej dotyczącej przyznawania dodatków za warunki pracy w czasie realizacji edukacji zdalnej ma bardzo negatywny wpływ na sytuację nauczycieli ośrodków szkolno-wychowawczych i szkół specjalnych, atmosferę pracy w tych placówkach oraz na zaufanie do polityki edukacyjnej rządu. Pewni swoich praw nauczyciele jednej ze szkół specjalnych w Bydgoszczy złożyli do sądu pracy pozwy przeciwko swojej dyrektor o wypłatę zaległych dodatków. Jak wynika z kierowanych do mnie informacji, w ślad za nimi pozwy przeciwko swoim dyrektorom zamierzają wnieść także inni poszkodowani nauczyciele. Z kolei organ prowadzący tych placówek odmawia wypłat dodatków, powołując się na brak podstawy prawnej. A przecież, jeżeli problem jest znany ministerstwu od wielu miesięcy, wystarczyłoby doprecyzowanie kwestii ww. dodatków za nauczanie zdalne w stanie epidemii w rozporządzeniu albo w innym dokumencie opublikowanym przez ministra edukacji i nauki.

W związku z powyższym uprzejmie proszę Pana Ministra o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

1. Czy Panu Ministrowi są znane problemy nauczycieli ośrodków szkolno-wychowawczych i szkół specjalnych związane z niewypłacaniem im dodatków za pracę w warunkach trudnych lub uciążliwych, za zdalnie przeprowadzone i udokumentowane lekcje, z powodu braku podstawy prawnej związanej z pracą zdalną? Jeżeli tak, to uprzejmie proszę o informację, czy i w jaki sposób, ten problem został już skutecznie rozwiązany przez Pana Ministra.

2. Czy w świetle przepisów wydanych przez ministra właściwego do spraw edukacji, aktualnych na dzień złożenia niniejszej interpelacji, nauczycielom ośrodków szkolno-wychowawczych i szkół specjalnych przysługują dodatki za pracę w warunkach trudnych lub uciążliwych za zdalnie (internetowo) przeprowadzone i udokumentowane lekcje dla uczniów tych placówek w czasie pandemii COVID-19? Uprzejmie proszę Pana Ministra o udzielenie dokładnej odpowiedzi, czyli o odpowiedź: „tak” lub „nie”, wraz z uzasadnieniem prawnym tej odpowiedzi.