Leksykon budżetowy

A B C D E F G H I J K L M N O P R S Ś T U W Z 
Hasła na literę: A
- Absolutorium budżetowe
- Administracja publiczna
- Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR)
- Agencje wykonawcze
- Audyt wewnętrzny
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR)
Kategoria: Sektor finansów publicznych
Procedura budżetowa

Gdzie szukać w budżecie?

  • Załącznik nr 8 – Wykaz jednostek, dla których zaplanowano dotacje przedmiotowe i celowe, oraz kwoty tych dotacji
  • Załącznik nr 11 – Plany finansowe agencji wykonawczych
  • Uzasadnienie, rozdział VII – Agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej i państwowe osoby prawne
  • Planowanie w układzie zadaniowym – Funkcja 21. Polityka rolna i rybacka



Dane liczbowe
Dane liczbowe


Definicja formalnoprawna:
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest państwową osobą prawną. Nadzór nad Agencją sprawuje minister właściwy do spraw rozwoju wsi.
Zadaniem Agencji jest wspieranie:
  1. inwestycji w rolnictwie, rybołówstwie, przetwórstwie produktów rolnych oraz przetwórstwie ryb, skorupiaków i mięczaków,
  2. przedsięwzięć związanych ze wznowieniem produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej, w których wystąpiły szkody spowodowane przez suszę, grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsunięcie się ziemi lub lawinę, w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich,
  3. poprawy struktury agrarnej, w tym zwłaszcza tworzenia i powiększania gospodarstw rodzinnych w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego,
  4. powstawania i rozwoju grup producentów rolnych lub ich związków oraz spółdzielni rolników w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o spółdzielniach rolników (Dz. U. poz. 2073 ze zm.) lub ich związków,
  5. rozwoju rolnictwa ekologicznego i edukacji w zakresie ekologii,
  6. kształcenia mieszkańców wsi uprawnionych do otrzymania kredytów na zasadach określonych w przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce,
  7. zbioru, transportu i unieszkodliwiania padłych zwierząt gospodarskich z gatunku bydło, owce, kozy, świnie lub konie,
  8. realizacji innych zadań wynikających z polityki państwa w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych i przetwórstwa produktów rolnych lub ze Wspólnej Polityki Rolnej lub w zakresie objętym działem administracji rządowej – rybołówstwo lub Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.
Ponadto zadaniem Agencji jest udzielanie pomocy finansowej na przygotowanie wniosku o rejestrację nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych lub gwarantowanych tradycyjnych specjalności pierwotnych produktów rolnych, a także na przedsięwzięcia związane z nieodpłatnym przechowywaniem, przetwarzaniem, redystrybucją żywności na cele społeczne i bezpłatnych posiłków.
Agencja realizuje również zadania związane z mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej:
  1. określone w odrębnych przepisach, w szczególności dotyczące płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, regulacji rynków rolnych, rozwoju obszarów wiejskich oraz identyfikacji i rejestracji zwierząt,
  2. powierzone jej zgodnie z odrębnymi przepisami, w szczególności na podstawie umów lub porozumień z instytucją zarządzającą w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. z 2022 r. poz. 260), w tym związane z realizacją sektorowego programu operacyjnego, zwłaszcza w zakresie dokonywania płatności na rzecz beneficjenta oraz dochodzenia należności z tytułu wypłaconych środków,
  3. na rynkach produktów rolnych i żywnościowych mające na celu stabilizację tych rynków w ramach mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej,
  4. w zakresie opracowania i upowszechniania informacji związanych z realizacją mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej i mechanizmów krajowych oraz innych mechanizmów na rynkach produktów rolnych i żywnościowych oraz warunków udziału w tych mechanizmach,
  5. w zakresie wsparcia pszczelarstwa w ramach Wspólnej Polityki Rolnej,
  6. w zakresie programów krajowych mających na celu pomoc państwa dla podmiotów sektora rolnego oraz sektora rybackiego i ich grup, prowadzących działalność związaną z produkcją, przetwórstwem lub obrotem produktami rolnymi oraz produktami rybołówstwa, w zakresie określonym przepisami Unii Europejskiej lub dopuszczonym tymi przepisami do uregulowania przez państwo członkowskie Unii Europejskiej,
  7. w zakresie administrowania obrotem z zagranicą towarami rolnymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz towarami przetworzonymi nieobjętymi załącznikiem I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (towary z grupy non-aneks I), w szczególności przez: wydawanie i rozliczanie pozwoleń na przywóz i wywóz, wydawanie dokumentów wymaganych do naliczenia i wypłacenia refundacji wywozowych oraz naliczenia opłat wywozowych, naliczanie i wypłacanie refundacji wywozowych i dopłat przywozowych, nakładanie kar pieniężnych,
  8. określone w przepisach dotyczących: a) rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu, b) grup producentów rolnych i ich związków, c) organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych, d) rynku cukru, e) rynku mięsa, f) rynku zbóż,
  9. związane: a) z udzielaniem dopłat z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany, b) ze wspieraniem działań promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktów rolnych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, c) z realizacją działań „Modernizacja gospodarstw rolnych” oraz „Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej”, objętych Krajowym Programem Restrukturyzacji, d) z przyznawaniem oraz wypłatą pomocy finansowej z tytułu realizacji działań w ramach programu dla szkół, o którym mowa w przepisach o organizacji niektórych rynków rolnych,
  10. określone w przepisach ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich (Dz. U. z 2023 r. poz. 1179), w szczególności w zakresie prowadzenia Krajowego Rejestru Kół Gospodyń Wiejskich oraz nadzoru nad kołami gospodyń wiejskich.
W ramach mechanizmów WPR realizuje także zadania agencji płatniczej (zadania delegowane) w zakresie dotyczącym:
  1. programu dla szkół, o którym mowa w przepisach o organizacji niektórych rynków rolnych,
  2. rynku cukru, w tym w zakresie dywersyfikacji przemysłu cukrowniczego, monitorowania produkcji oraz opłat na rynku cukru, przetwarzania cukru przemysłowego i rafinacji cukru przywiezionego spoza Unii Europejskiej,
  3. administrowania obrotem z zagranicą towarami rolnymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz towarami przetworzonymi nieobjętymi załącznikiem I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (towary z grupy non-aneks I),
  4. dopłat do przechowywania oraz interwencyjnych zakupów i sprzedaży produktów rolnych na poszczególnych rynkach, w tym masła, odtłuszczonego mleka w proszku, zbóż i mięsa,
  5. wspierania działań promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktów rolnych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej
– z wyjątkiem dochodzenia zwrotu nienależnych kwot pomocy oraz dokonywania płatności, o którym mowa w art. 7 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia nr 1306/2013, wykonuje, jako zadania delegowane zgodnie z pkt 1.C.1 załącznika I do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 907/2014 z dnia 11 marca 2014 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do agencji płatniczych i innych organów, zarządzania finansami, rozliczania rachunków, zabezpieczeń oraz stosowania euro (Dz. Urz. UE L 255 z 28.08.2014, s. 18, ze zm.), Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.
Agencja prowadzi samodzielną gospodarkę finansową. Przychodami Agencji są:
  1. środki budżetowe określone corocznie w ustawie budżetowej w formie dotacji podmiotowych i dotacji celowych,
  2. odsetki od wolnych środków przekazanych w depozyt zgodnie z przepisami o finansach publicznych,
  3. inne przychody.
Prezes Agencji w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rozwoju wsi ustala projekt rocznego planu finansowego Agencji i przekazuje go ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych w trybie określonym w przepisach dotyczących prac nad projektem ustawy budżetowej. W rocznym planie finansowym Agencji może być utworzona rezerwa obejmująca środki na pokrycie nadpłat lub niedoboru środków finansowych wynikającego z niemożności ich odzyskania – powstałych przy realizacji płatności bezpośredniej, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub programów realizowanych z udziałem funduszy Unii Europejskiej.
Roczny plan finansowy Agencji nie obejmuje swoim zakresem środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej oraz krajowych środków publicznych przeznaczonych na współfinansowanie wydatków realizowanych z tych funduszy, z wyłączeniem środków na finansowanie projektów w ramach pomocy technicznej oraz zadań, które są realizowane na podstawie odrębnych przepisów.
Koszty działalności Agencji, w tym wynagrodzenia jej pracowników, są pokrywane z przychodów Agencji.
Agencja tworzy następujące fundusze własne: fundusz Agencji oraz fundusz rezerwowy. Fundusz Agencji odzwierciedla wartość mienia własnego Agencji na dzień jej utworzenia. Fundusz rezerwowy ulega zwiększeniu o zysk netto i zmniejszeniu o stratę netto. W przypadku gdy ustalona na koniec danego roku obrotowego strata netto przewyższa wartość funduszu rezerwowego, część straty przewyższająca wartość tego funduszu pozostaje jako niepokryta strata z lat ubiegłych i jest prezentowana w pozycji bilansu „zysk (strata) z lat ubiegłych”.
Źródło:
Ustawa z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 1199)
Komentarz:
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa została powołana w styczniu 1994 r. jako agencja rządowa, państwowa osoba prawna wspierająca przekształcenia strukturalne w rolnictwie i na wsi na podstawie ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. 2005 r. Nr 31, poz. 264 ze zm.). Agencja została wyznaczona przez Rząd RP do pełnienia funkcji agencji płatniczej realizującej płatności w ramach WPR. ARiMR odpowiada za efektywne wykorzystanie środków finansowych w ramach instrumentów współfinansowanych z funduszy unijnych i krajowych:
  • Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji zapewniającego rolnikom płatności bezpośrednie i wsparcie związane z rynkiem – I filar WPR,
  • Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, z którego finansowane są zmiany strukturalne na obszarach wiejskich – II filar WPR,
  • Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, z którego realizowane jest wsparcie finansowe w ramach WPRyb oraz zintegrowanej polityki morskiej (ARiMR w odniesieniu do programu Fundusze Europejskie dla Rybactwa na lata 2021–2027 jest instytucją pośredniczącą),
  • budżetu państwa w ramach pomocy krajowej.
Pomoc finansowa ze środków budżetu państwa udzielana jest przez ARiMR z chwilą powołania jej do życia, natomiast od kiedy Polska przystąpiła do Unii Europejskiej – na warunkach dostosowanych do obowiązujących w Unii Europejskiej przepisów w zakresie udzielania pomocy publicznej w sektorach rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa oraz akwakultury.
Agencja realizuje m.in. następujące formy pomocy krajowej:
  • dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów inwestycyjnych oraz klęskowych (na sfinansowanie kosztów wznowienia produkcji oraz odtworzenia środków trwałych w przypadku wystąpienia szkód),
  • realizacja udzielonych poręczeń i gwarancji,
  • finansowanie lub dofinansowanie ponoszonych przez producentów rolnych kosztów zbioru, transportu i unieszkodliwiania padłych zwierząt gospodarskich z gatunku bydło, owce, kozy, świnie lub konie,
  • pomoc finansowa w ramach refundacji wydatków poniesionych przez producentów świń na dostosowanie gospodarstw do wymogów utrzymywania świń – bioasekuracja,
  • pomoc finansowa dla producenta rolnego na sfinansowanie nieuregulowanych zobowiązań cywilnoprawnych – nieoprocentowana pożyczka dla producentów świń z obszarów ASF,
  • pomoc finansowa dla producentów świń w związku z zakazem utrzymywania lub wprowadzania do gospodarstwa świń,
  • dopłaty krajowe do materiału siewnego,
  • pomoc dla podmiotów prowadzących działalność nadzorowaną w zakresie utrzymywania pszczół (do przezimowanych rodzin pszczelich),
  • pomoc finansowa dla kół gospodyń wiejskich (na koszty działalności statutowej),
  • jednorazowa pomoc w związku z niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi i innymi zdarzeniami (np. ekonomicznymi).
Beneficjentami działań realizowanych przez ARiMR są rolnicy, mieszkańcy wsi, mikroprzedsiębiorstwa, przedsiębiorstwa przetwórstwa rolno-spożywczego, samorządy lokalne, jednostki badawcze, doradcze i szkoleniowe, lokalne grupy działania, grupy producentów rolnych, Nadleśnictwa Lasów Państwowych, podmioty z sektora rybackiego, koła gospodyń wiejskich, organizacje charytatywne oraz szkoły.

Źródło:
1. Sprawozdanie z działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa za 2022 rok, ARiMR, Warszawa 2023,
2. Dane ze strony internetowej ARiMR: https://www.gov.pl/web/arimr/informacje-o-arimr, dostęp 8.09.2023.
Autor (Autorzy): Dorota Stankiewicz, Olga Olkowska
Więcej na ten temat w publikacjach BAS
Agnieszka Biernat-Jarka, Ewolucja systemu płatności bezpośrednich w UE, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji w Polsce, Studia BAS Nr 4(48) 2016, s. 37– 54.
Jarosław Ołowski, Marzena Trajer, Unijny system regulacji wsparcia rynków rolnych, ze szczególnym uwzględnieniem instrumentów wdrażanych przez Agencję Rynku Rolnego, Studia BAS Nr 4(48) 2016, s. 55–99.
Mirosław Drygas, Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce w ramach wspólnej polityki rolnej UE, Studia BAS Nr 4(48) 2016, s. 101–122.
Kamilla Marchewka-Bartkowiak, Agencje wykonawcze, Infos BAS Nr 17(109) 2011.
Elżbieta Berkowska, Hanna Rasz, Dorota Stankiewicz, Infrastruktura techniczna wsi, Studia BAS Nr 4(24) 2010, s. 179–216.
Dorota Stankiewicz, Wpływ akcesji do UE na modernizację polskiego rolnictwa, Studia BAS Nr 4(24) 2010, s. 217–245.