Leksykon budżetowy

A B C D E F G H I J K L M N O P R S Ś T U W Z 
Hasła na literę: K
Klasyfikacja budżetowa
Kategoria: Podstawowe pojęcia związane z budżetem państwa
Procedura budżetowa

Gdzie szukać w budżecie?

Dane liczbowe


Definicja formalnoprawna:
Klasyfikacja budżetowa stanowi systematyzację środków publicznych oraz wydatków i rozchodów publicznych. Klasyfikacja budżetowa ma powszechne zastosowanie we wszystkich jednostkach sektora finansów publicznych, w tym w budżecie państwa oraz budżetach jednostek samorządu terytorialnego na każdym etapie gospodarowania.

Dochody publiczne, wydatki publiczne, przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł, a także środki pochodzące z budżetu UE oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie EFTA klasyfikuje się według:
· działów i rozdziałów – określających rodzaj działalności;
· paragrafów – określających rodzaj dochodu, przychodu lub wydatku oraz środków pochodzących z budżetu UE i ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi (art. 39 ust. 1).

Z kolei przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące: ze sprzedaży papierów wartościowych, z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego, ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych, z otrzymanych pożyczek i kredytów oraz z innych operacji finansowych, a także rozchody publiczne w postaci operacji finansowych związanych z zarządzaniem długiem publicznym i płynnością klasyfikuje się według paragrafów określających źródło przychodu lub rodzaj rozchodu (art. 39 ust. 3).

W odniesieniu do budżetu państwa, poza powyższymi normami klasyfikacyjnymi obowiązuje również podział budżetu na części, którymi dysponują dysponenci części budżetowych, jeżeli odrębne ustawy nie stanowią inaczej (art. 114 ust. 4).
Źródło:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2023, poz. 1270 ze zm.), art. 39 oraz 114.
Komentarz:
Wyróżnia się cztery funkcje klasyfikacji budżetowej: 1. ekonomiczną – oznacza przejrzyste powiązanie określonych elementów układu budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego z zadaniami, które budżet państwa lub jednostka samorządu terytorialnego zamierza wykonać;
2. finansową – pozwala na planowanie i wykonywanie budżetu zgodnie z przyjętymi założeniami oraz kontrolę poprzez budżet całej gospodarki finansowej państwa lub jednostki samorządu terytorialnego;
3. informacyjną – wiąże się z jawnością i przejrzystością finansów publicznych i jest ściśle związana ze sprawozdawczością;
4. prawną – oznacza zapisanie konkretnej wartości dochodów lub wydatków w określonej podziałce klasyfikacji, co przesądza o zakresie kompetencji finansowych organów wykonujących budżet (K. Gąsiorek, Klasyfikacja budżetowa 2020, Warszawa 2020, s. 8.)

Struktura klasyfikacji budżetowej opiera się na działach, które dzielą się na rozdziały, a te z kolei na paragrafy. W odniesieniu jednak do budżetu państwa wyjątkowo największą podziałkę klasyfikacyjną stanowi część. Działy i rozdziały charakteryzuje ścisłe przyporządkowanie, co oznacza, że każdy rozdział może podlegać tylko jednemu działowi. Zasada ta nie dotyczy części i paragrafów. Poszczególne podziałki klasyfikacji budżetowej posiadają różny charakter.
Części określane są przede wszystkim ze względu na charakter podmiotowy (np. Kancelaria Prezydenta RP), choć niektóre części zostały utworzone ze względu na przedmiotowy charakter (np. rezerwy celowe, subwencje dla jednostek samorządu terytorialnego). Części budżetu określa rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji części budżetowych oraz określenia ich dysponentów (Dz.U. z 2021, poz. 907 ze zm.).
Działy przedstawiają budżet od strony funkcjonalnej, wyodrębnia się je na podstawie kryterium obszarów działalności publicznej. (np. rolnictwo i łowiectwo, transport i łączność).
Rozdziały stanowią pogłębienie klasyfikacji działowej i wyróżnia się je na podstawie kryterium rodzaju działalności (np. zadania z zakresu geodezji i kartografii, wsparcie finansowe inwestycji) albo w oparciu o podmiot realizujący zadanie publiczne (np. Urząd do Spraw Cudzoziemców, Inspekcja Farmaceutyczna).
Paragrafy natomiast grupują dochody wg ich źródeł a wydatki wg ich przeznaczenia (np. Przychody ze sprzedaży bonów skarbowych, Wykup bonów skarbowych)

Szczegóły dotyczące klasyfikacji budżetowej są ustanowione w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz.U. z 2022 poz. 513 ze zm.).
Autor (Autorzy): Jan Sobiech, Kamilla Kurczewska