Leksykon budżetowy

A B C D E F G H I J K L M N O P R S Ś T U W Z 
Hasła na literę: P
Praca nierejestrowana
Kategoria: Podstawowe pojęcia makroekonomiczne
Procedura budżetowa
Co jeszcze zobaczyć?

Zatrudnienie

Gdzie szukać w budżecie?

Dane liczbowe
Dane liczbowe



Definicja formalnoprawna 1:
Praca nierejestrowana to praca najemna wykonywana bez nawiązania stosunku pracy, czyli bez umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub jakiejkolwiek innej pisemnej umowy pomiędzy pracodawcą i pracownikiem bez względu na sektor własności (również u osób fizycznych i w indywidualnych gospodarstwach rolnych); praca nie może być również wykonywana na podstawie powołania, mianowania lub wyboru; z tytułu wykonywania pracy nierejestrowanej pracownik nie uzyskuje ubezpieczenia społecznego, a więc uprawnień do korzystania ze świadczeń społecznych; okres wykonywania tej pracy nie jest także zaliczany jako składkowy z punktu widzenia ZUS, a pracodawca nie odprowadza na konto ZUS i Funduszu Pracy odpowiednich sum z tytułu wypłacanego wynagrodzenia; od dochodów z pracy nierejestrowanej nie są płacone podatki dochodowe. Praca na rachunek własny, jeśli z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej nie są realizowane obowiązki finansowe wobec państwa (np. podatki).

Nielegalne zatrudnienie lub nielegalna inna praca zarobkowa oznacza:
- zatrudnienie przez pracodawcę osoby bez potwierdzenia na piśmie w wymaganym terminie rodzaju zawartej umowy i jej warunków,
- niezgłoszenie osoby zatrudnionej lub wykonującej inną pracę zarobkową do ubezpieczenia społecznego,
- podjęcie przez bezrobotnego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności bez powiadomienia o tym właściwego powiatowego urzędu pracy.
Źródło:
Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2023 r., poz. 735, z późn. zm.), art. 2 pkt 13.
Definicja formalnoprawna 2:
Nielegalne zatrudnienie lub nielegalna praca zarobkowa oznacza:
  • zatrudnienie przez pracodawcę osoby bez potwierdzenia na piśmie w wymaganym terminie rodzaju zawartej umowy i jej warunków,
  • niezgłoszenie osoby zatrudnionej lub wykonującej inną pracę zarobkową do ubezpieczenia społecznego,
  • podjęcie przez bezrobotnego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności bez powiadomienia o tym właściwego powiatowego urzędu pracy,
  • powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi nieposiadającemu zezwolenia na pracę, w przypadkach gdy jest ono wymagane, lub powierzenie wykonywania pracy na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę.
Źródło:
Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, ze zm.), art. 2 pkt 13.
Komentarz:
Jedną z cech rynku pracy jest istnienie zjawiska pracy nierejestrowanej zwanej często pracą „na czarno” lub w „szarej strefie” gospodarki. Zjawisko to nie jest łatwe do rozpoznania i zbadania. Pomimo tego istnieje wiele metod pozwalających na mniej lub bardziej dokładną ocenę tego zjawiska.
Badania skali pracy nierejestrowanej prowadzone były przez GUS w ramach modułu Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w latach: 1995; 1998; 2004; 2009; 2010; 2014 i 2017. Na podstawie zgromadzonych danych należy stwierdzić, że skala pracy nierejestrowanej ulega do 2010 r. systematycznemu zmniejszeniu, a następnie ustabilizowała się na poziomie ok. 5% ogółu pracujących.
Szczegółowe informacje o pracy nierejestrowanej znajdują się na stronach Głównego Urzędu Statystycznego.
Autor (Autorzy): Wojciech Zgliczyński