Leksykon budżetowy

Definicja formalnoprawna:
Brak definicji formalnoprawnej. Podatek ten należy do podatków pośrednich niezharmonizowanych w UE. Został on wprowadzony do polskiego systemu podatkowego ustawą z dnia 2 marca 2012 r. o podatku od wydobycia niektórych kopalin (Dz.U. z 2022 r. poz. 1539; dalej: u.p.w.k.), która weszła w życie 18 kwietnia 2012 r.
W obecnym stanie prawnym obowiązek podatkowy w tym podatku ciąży na osobach fizycznych, osobach prawnych i jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej, dokonujących w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej wydobycia miedzi, srebra, ropy naftowej i gazu (por. art. 4 u.p.w.k.).
Powstaje on: w przypadku wydobycia miedzi oraz srebra - w dniu wyprodukowania koncentratu z wydobytego przez podatnika urobku rudy miedzi, a jeżeli podatnik nie produkuje koncentratu – w dniu wydobycia tego urobku (por. art. 5 ust. 1 i 2 u.p.w.k.), zaś w przypadku wydobycia gazu oraz ropy naftowej - z chwilą wprowadzenia gazu ziemnego lub ropy naftowej do sieci przesyłowej lub bezpośrednio do sieci dystrybucyjnej albo z chwilą załadunku gazu ziemnego lub ropy naftowej na inny środek transportu (por. art. 5 ust. 2a u.p.w.k.)
Przedmiotem opodatkowania podatkiem od wydobycia niektórych kopalin jest wydobycie miedzi, srebra, gazu ziemnego i ropy naftowej. Opodatkowaniu nie podlega jednak urobek rudy miedzi lub przetworzony urobek rudy miedzi niebędący koncentratem oraz w ilości nieprzekraczającej 1 tony miesięcznie oraz wydobyty gaz ziemny w ilości nieprzekraczającej równowartości 11 MWh miesięcznie i wydobyta ropa naftowa w ilości nieprzekraczającej 1 tony miesięcznie, jeżeli zostały wykorzystane na cele badawcze (por. art. 3 u.p.w.k.).
Zasadniczym powodem wprowadzenia podatku od wydobycia kopalin był cel fiskalny, a więc zwiększenie dochodów budżetowych.

Źródło:
Ustawa z dnia 2 marca 2012 r. o podatku od wydobycia niektórych kopalin (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1539 ze zmian.),
Ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (t.j. Dz.U.z 2023 r. poz.615 ze zmian.).

Komentarz:
Podstawę opodatkowania tym podatkiem stanowi ilość miedzi oraz srebra zawarta w wyprodukowanym koncentracie, a jeżeli podatnik nie produkuje koncentratu – ilość miedzi oraz srebra zawarta w urobku rudy miedzi (por. art. 6 u.p.w.k.). W zakresie wydobycia gazu ziemnego oraz ropy naftowej podstawę opodatkowania stanowi wartość wydobytych kopalin, za którą ustawodawca uznaje: a) w przypadku gazu ziemnego – iloczyn ilości wydobytego gazu wyrażonej w MWh oraz średniej ceny gazu, b) w przypadku ropy naftowej – iloczyn ilości wydobytej ropy wyrażonej w tonach i średniej ceny ropy naftowej. Stawka podatku uzależnione jest od średniej ceny miedzi lub srebra za miesiąc poprzedzający miesiąc powstania obowiązku podatkowego i obliczana jest według wzorów ustalonych w u.p.w.k. (por. art. 7). Podatek płatny jest za okresy miesięczne, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy (por. art. 14 ust. 1 u.p.w.k.). W przypadku gazu ziemnego oraz ropy naftowej stawki podatku uzależnione są od rodzaju złoża, z którego wydobywane będą te kopaliny. (w odniesieniu do wydobycia gazu ziemnego przewidziano dwie stawki 1,5% i 3%, zaś w zakresie wydobycia ropy naftowej – stawki 3% i 6%). Organami właściwymi w sprawach podatku od wydobycia niektórych kopalin są naczelnik urzędu skarbowego oraz dyrektor izby administracji skarbowej, właściwi ze względu na adres siedziby podatnika lub – w przypadku osób fizycznych – miejsce jego zamieszkania (por. art. 11 ust. 1 u.p.w.k.). Wydobycie kopalin oraz produkcja koncentratu objęte są szczególnym nadzorem podatkowym (obecnie – kontrolą celno-skarbową). Podatek od wydobycia niektórych kopalin stanowi w całości dochód budżetu państwa (por. art. 1 ust. 2 u.p.w.k.).

Autor (Autorzy): Jacek Kulicki