Leksykon budżetowy

A B C D E F G H I J K L M N O P R S Ś T U W Z 
Hasła na literę: D
Dochody podatkowe
Kategoria: Dochody budżetu państwa


Definicja formalnoprawna:
Brak definicji formalno-prawnej. Do dochodów podatkowych zaliczyć należy te daniny publiczne, które ustawodawca uznaje w polskim systemie fiskalnym za podatki. Są to w obecnym stanie prawnym:
  • podatek od towarów i usług,
  • podatek akcyzowy,
  • podatek od gier,
  • podatek od wydobycia niektórych kopalin,
  • podatek dochodowy od osób prawnych,
  • podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym pobierany w formach zryczałtowanych: ryczałtu ewidencjonowanego, karty podatkowej oraz zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych,
  • podatek tonażowy,
  • podatek od produkcji okrętowej,
  • podatek od sprzedaży detalicznej (pobór podatku był zawieszony do końca 2020 r.),
  • podatek od niektórych instytucji finansowych,
  • podatek od spadków i darowizn,
  • podatek od czynności cywilnoprawnych,
  • podatek od nieruchomości,
  • podatek od środków transportowych,
  • podatek rolny,
  • podatek leśny.
Cechami każdego podatku są: nieodpłatność (nieekwiwalentność), przymusowość, bezzwrotność oraz charakter pieniężny.
Podatki zaliczane są przez Konstytucję RP do ciężarów i świadczeń publicznych, których obowiązek ponoszenia może zostać nałożony wyłącznie ustawą (por. art. 84 Konstytucji RP). Ustawa taka w odniesieniu do podatków powinna określać podmiot i przedmiot opodatkowania, stawki podatkowe, zasady przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatku.
Źródło:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zmian.)Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1270 ze zmian.; dalej: u.f.p.)Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zmian.; dalej: o.p.)Encyklopedia podatkowa pod red. C.Kosikowskiego, Wyd. Prawnicze PWN, Warszawa, 1998.
Komentarz:
U.f.p. zalicza podatki do danin publicznych, wyróżniając obok nich: składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z ustawy. Podatki, przyjmując, jako czynnik wyróżniający kryterium zasilania budżetów, można podzielić na trzy grupy: podatki zasilające w całości budżet państwa, podatki zasilające w całości budżety samorządowe, podatki dzielone między budżet państwa i budżety samorządowe. Podatki stanowią dochód budżetu państwa w części, która zgodnie z ustawami nie stanowi dochodów jednostek samorządu terytorialnego, przychodów państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych (por. art. 111 ust. 1 u.f.p.). Podatkami stanowiącymi w całości dochód budżetu państwa są podatki: od towarów i usług, akcyzowy, od gier, dochodowy od osób fizycznych w formie ryczałtu ewidencjonowanego, dochodowy od osób fizycznych w formie ryczałtu od przychodów osób duchownych, tonażowy, od wydobycia niektórych kopalin, od produkcji okrętowej, od sprzedaży detalicznej, od niektórych instytucji finansowych. Do podatków zasilających w całości budżety jednostek samorządu terytorialnego należą podatki: od czynności cywilnoprawnych, od spadków i darowizn, rolny, leśny, od nieruchomości, od środków transportowych, dochodowy od osób fizycznych w formie karty podatkowej. Podatki te stanowią w całości dochód gmin. Własnych dochodów podatkowych nie mają powiaty i województwa. Mają one jedynie, podobnie jak gminy, udziały w podatkach dochodowych: od osób fizycznych i od osób prawnych. Do trzeciej grupy podatków należą: podatek dochodowy od osób fizycznych, pobierany na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647 ze zmian.; dalej: u.p.d.f.), podatek dochodowy od osób prawnych. Dochody z tych tytułów dzielone są między dochody budżetów: państwa, gmin, powiatów i województw. Dochody podatkowe stanowią zasadniczą część dochodów budżetu państwa.
Autor (Autorzy): Jacek Kulicki