Komisja Infrastruktury, obradująca pod przewodnictwem posła Grzegorza Schreibera (PiS), przewodniczącego Komisji, zrealizowała następujący porządek dzienny:
– rozpatrzenie i zaopiniowanie dla Komisji Finansów Publicznych Sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2015 r. (druk nr 553) wraz z Analizą NIK (druk nr 617) w zakresie:
1) części budżetowej 17 – Administracja publiczna, dział 710, w zakresie rozdziałów:
a) 71013 – Prace geodezyjne i kartograficzne, b) 71021 – Główny Urząd Geodezji i Kartografii, c) instytucje gospodarki budżetowej z zał. nr 12 – Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, d) państwowe fundusze celowe z zał. nr 13 – Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym, e) dochody i wydatki budżetu środków europejskich z zał. nr 3, 4 i 15;
2) części budżetowej 18 – Budownictwo, lokalne planowanie i zagospodarowanie przestrzenne oraz mieszkalnictwo:
a) dochody i wydatki z zał. nr 1 i 2, b) wynagrodzenia w państwowych jednostkach budżetowych z zał. nr 6, c) dochody i wydatki budżetu środków europejskich z zał. nr 3, 4 i 15;
3) części budżetowej 26 – Łączność,
a) dochody i wydatki z zał. nr 1 i 2, b) dochody i wydatki budżetu środków europejskich z zał. nr 3, 4 i 15, c) wynagrodzenia w państwowych jednostkach budżetowych z zał. nr 6, d) dotacje przedmiotowe z zał. nr 9;
4) części budżetowej 39 – Transport,
a) dochody i wydatki z zał. nr 1 i 2, b) dochody i wydatki budżetu środków europejskich z zał. nr 3, 4 i 15, c) wynagrodzenia w państwowych jednostkach budżetowych z zał. nr 6, d) dotacje podmiotowe, przedmiotowe i celowe zał. nr 8 i 9; e) programy wieloletnie z zał. nr 10, f) plany finansowe państwowych osób prawnych z zał. nr 14:
– Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, – Transportowego Dozoru Technicznego.
5) części budżetowej 71 – Urząd Transportu Kolejowego,
a) dochody i wydatki z zał. nr 1 i 2, b) wynagrodzenia w państwowych jednostkach budżetowych z zał. nr 6, c) wydatki budżetu środków europejskich z zał. nr 15;
6) części budżetowej 83 – Rezerwy celowe, w zakresie pozycji 5, 63, 65, 71 i 81;
7) części budżetowej 85 – Budżety wojewodów ogółem, w zakresie działów:
a) 600 – Transport i łączność: – dochody i wydatki z zał. nr 1 i 2,
– wynagrodzenia w państwowych jednostkach budżetowych z zał. nr 6, – dotacje celowe z zał. nr 8;
8) zadań z zakresu administracji rządowej i inne zadania zlecone jednostkom samorządu terytorialnego odrębnymi ustawami w części 85 – budżety wojewodów z zał. nr 7,
– rozpatrzenie i zaopiniowanie dla Komisji Kontroli Państwowej Sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2015 roku (druk nr 618) w zakresie działania Komisji.
W posiedzeniu udział wzięli: Jerzy Szmit i Tomasz Żuchowski podsekretarze stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa wraz ze współpracownikami, Grażyna Grzyb dyrektor Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej Ministerstwa Finansów wraz ze współpracownikami, Ewa Bogucka naczelnik w Departamencie Telekomunikacji i Agnieszka Szymczak główna księgowa w Ministerstwie Cyfryzacji wraz ze współpracownikami, Tomasz Emiljan dyrektor Departamentu Infrastruktury Najwyższej Izby Kontroli wraz ze współpracownikami, Kazimierz Bujakowski główny geodeta kraju wraz ze współpracownikami, Ignacy Góra p.o. Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego wraz ze współpracownikami, Jacek Szer p.o. Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego wraz ze współpracownikami, Wacław Czarnota dyrektor Biura Finansowo-Gospodarczego Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego, Monika Milwicz zastępca Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, Małgorzata Moździerz-Zarzyka zastępca Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego wraz ze współpracownikami, Ewa Suchora-Natkaniec dyrektor Biura Finansów Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej oraz Grzegorz Muszyński członek zarządu PKP PLK S.A. wraz ze współpracownikami.
W posiedzeniu udział wzięli pracownicy Kancelarii Sejmu: Elżbieta Kessel i Marcin Mykietyński – z sekretariatu Komisji w Biurze Komisji Sejmowych.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Witam serdecznie wszystkich obecnych. Otwieram posiedzenie Komisji Infrastruktury. Witam panie posłanki i panów posłów. Witam panów ministrów wraz ze współpracownikami. Witam przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli i wszystkich pozostałych gości zaproszonych na nasze posiedzenie. Stwierdzam kworum. Przedmiotem dzisiejszego posiedzenia zgodnie z porządkiem, który państwo otrzymaliście, będzie rozpatrzenie i zaopiniowanie dla Komisji Finansów Publicznych Sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2015 r. (druk nr 553) wraz z Analizą NIK (druk nr 617), zgodnie z zakresem ustalonym w postanowieniu Marszałka Sejmu z dnia 14 czerwca 2016 r. oraz w punkcie drugim rozpatrzenie i zaopiniowanie dla Komisji Kontroli Państwowej Sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2015 roku (druk nr 618) w zakresie działania Komisji. Czy zgłaszają państwo jakieś uwagi do porządku obrad, propozycje zmian? Jeżeli nie ma, to zapytam czy jesteśmy zgodni co do przyjęcia porządku obrad. Nie słyszę sprzeciwu. Stwierdzam, że przyjęliśmy porządek dzienny posiedzenia w kształcie przeze mnie zaprezentowanym.
W związku z tym przechodzimy do realizacji porządku naszego posiedzenia. Proponuję, abyśmy rozpatrywali poszczególne części budżetowe w następującym porządku. Najpierw poproszę przedstawiciela ministra, dysponenta części o krótkie zreferowanie, następnie przedstawiciela NIK. Kolejną osobą, którą poproszę o zabranie głosu będzie poseł koreferent, po czym zapytam panie i panów posłów o ewentualne pytania czy głos w dyskusji. Jeżeli takie będą, to nastąpią odpowiedzi ministra, a każdą z poszczególnych części kończyć będzie oczywiście głosowanie wniosku o pozytywne bądź, jeżeli padnie taki wniosek, o negatywne zaopiniowanie sprawozdania w części, którą będziemy omawiali. Nie ukrywam, że chciałbym też poprosić Wysoką Komisję, abyśmy w dyskusji zechcieli ograniczyć naszą aktywność do jednej tury pytań. Od razu państwu powiem, że mamy salę do godz. 14.00. Chciałbym zakończyć posiedzenie do tej godziny. Jeżeli jednakowoż będzie wola dłuższej debaty, oczywiście Komisja może taką wyrazić, to uprzejmie informuję, że mamy dzisiaj zarezerwowaną salę dokładnie na godz. 18.00. Nie muszę tego komentować. Mam nadzieję, że w ten sposób ograniczymy naszą aktywność do właściwych rozmiarów. Czy jest sprzeciw co do powyższej propozycji? Nie ma. Wobec niezgłoszenia sprzeciwu stwierdzam, że Wysoka Komisja przyjęła zaproponowany przeze mnie sposób procedowania.
Zatem przechodzimy do poszczególnych punktów. Zaczniemy od części 17 – Administracja publiczna. Poproszę o zabranie głosu głównego geodetę kraju, pana Kazimierza Bujakowskiego. Proszę bardzo.
Główny geodeta kraju Kazimierz Bujakowski:
Panie przewodniczący, panie i panowie posłowie, szanowni państwo. Szczegółowa informacja na temat wykonania budżetu Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii, jak również informacja o gospodarce budżetowej Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, a także informacja o wpływach i wydatkach państwowego funduszu celowego została państwu przesłana. Chciałbym skupić się w informacji na najważniejszych danych, które bardzo krótko i syntetycznie przedstawię.
Jeśli chodzi o informację z wykonania budżetu GUGiK to w ustawie budżetowej z uwzględnieniem zmian, które nastąpiły w trakcie roku, dochody były planowane w wysokości 262 tys. zł, natomiast wydatki w wysokości 168 783 tys. zł. Jeśli chodzi o wykonanie dochodów, to zostało ono zrealizowane na poziomie 1086 tys. zł i były to wpływy większe od planowanych, przede wszystkim z tytułu kar umownych za nieterminową realizację umów, głównie w zakresie projektów finansowanych ze środków unijnych. Były również zasądzone kwoty związane z postępowaniami sądowymi i zwrot kosztów postępowań sądowych, kasacyjnych i odwoławczych. Jest także stała opłata, którą można ująć w planie, to opłata za zarząd i użytkowanie wieczyste nieruchomości w zakresie służebności gruntowej.
Jeśli chodzi o wydatki, to były one zaplanowane w ustawie budżetowej w wysokości 105 637 tys. zł, a po zmianach, jak wspomniałem, 168 783 tys. zł. W ramach tej kwoty realizowane były wydatki w rozdziale 71013 na zadania związane z wykonywaniem prac geodezyjnych i kartograficznych z zakresu geodezji, kartografii, kartografii tematycznej, fotogrametrii, nazewnictwa geograficznego, systemów informacji geograficznej oraz z usług zamawianych w Centralnym Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, które wiążą się z udostępnianiem danych z Centralnego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego. Również w ramach tych środków finansowane były prace Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, działa ona przy Głównym Geodecie Kraju. Zaplanowane wydatki zostały zrealizowane w 95,5%.
Jeśli chodzi o rozdział 71021 – Główny Urząd Geodezji i Kartografii, plan po zmianach wynosił 46 379 tys. zł i został zrealizowany w wysokości 94,3%. Finansowane były zadania związane z utrzymaniem GUGiK, realizacji bieżących zadań dotyczących rozpatrywania skarg i wniosków w ramach uprawnień nadzorczych Głównego Geodety Kraju. Były również wydatki na wynagrodzenia oraz pochodne od wynagrodzeń. Przeciętnie zatrudnienie w urzędzie w przeliczeniu na pełne zatrudnienie w 2015 r. wynosiło prawie 124 etaty kalkulacyjne. Główną pozycją, która była finansowana w tej części, to wydatki związane z realizacją zadań współfinansowanych i finansowanych z projektów realizowanych z udziałem środków Unii Europejskiej. Plan po zmianach wynosił 140 218 tys. zł i został wykonany na poziomie 130 979 tys. zł. W ramach tych środków zrealizowane zostały zadania z pięciu projektów realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Były to projekty „TERYT3 – rozbudowa systemów do prowadzenia rejestrów adresowych – Etap I”, „Geoportal 2 – Georeferencyjna Baza Danych Obiektów Topograficznych wraz z Krajowym Systemem Zarządzania”, „Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami”, a także „ZSIN – Budowa Zintegrowanego Systemu Informacji o Nieruchomościach – Faza I”. Projekty te zostały zrealizowane i sfinansowane zostały zadania w wysokości od 85% w przypadku projektu „Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami”, do 99,65% planu w przypadku projektu Geoportal 2. Niższe wydatkowane środków wynikało z oszczędności uzyskanych w wyniku stosowania procedur przetargowych, a także z uwagi na występujące przesunięcia w terminach realizacji poszczególnych zadań i naliczone kary za nieterminową realizację zadań. Ponadto z tych środków realizowany był w ramach Programu PL03 „Wzmocnienie monitoringu środowiska oraz działań kontrolnych” projekt „Model bazy danych przestrzennych dotyczących środowiska przyrodniczego wraz z systemem zarządzania w aspekcie kartograficznych opracowań tematycznych”. Jest to projekt realizowany z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Projekt zaplanowany był do realizacji w kwocie 7555 tys. zł. Wydatkowano kwotę w wysokości 85% planu po zmianach. Pewne zadania zostały też przesunięte do realizacji w br. i uzyskano oszczędności w realizacji.
Kolejny jest Program Operacyjny Pomoc Techniczna na lata 2007-2013 i realizowane były dwa projekty – wymiana doświadczeń między instytucjami oraz działania edukacyjne skierowane do jednostek samorządu terytorialnego. Plan wydatków wynosił 2820 tys. zł, został zrealizowany na poziomie prawie 2000 tys. zł i również wystąpiły oszczędności. Jeśli chodzi o kolejny program, to w ramach działania 3.1 zostały zrealizowane działania w 83% planu. Projekt European Location Framework to grant w ramach Programu na Rzecz Wspierania Polityki Dotyczącej Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych i są to środki, które Polska uzyskuje w wyniku przystąpieniu do realizacji europejskiego projektu. Z planu wydatków na poziomie 490 tys. zł wydatkowano 307 tys. zł.
W ubiegłym roku rozpoczęto realizację projektów z nowej perspektywy. Z Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna zostały przeprowadzone szkolenia dla jednostek samorządu terytorialnego, a także rozpoczęto realizację trzech programów: „Budowa Zintegrowanego Systemu Informacji o Nieruchomościach – Faza II”, projekt „K-GESUT – Krajowa baza danych geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu”, a także „Centrum Analiz Przestrzennych Administracji Publicznej”. Prace właściwie zostały rozpoczęte i kwoty zostały wydatkowane tylko w zakresie związanym z budowaniem zespołów realizujących projekt.
Jeśli pan przewodniczący pozwoli, od razu zreferuję kolejny punkt dotyczący CODGiK.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Przepraszam, czy mogę prosić o bardziej syntetyczne prezentacje dalszych punktów? Proszę bardzo.
Główny geodeta kraju Kazimierz Bujakowski:
Dziękuję. Oczywiście. Jeśli chodzi o CODGiK, w 2015 r. osiągnął on przychody z działalności podstawowej na poziomie 8154 tys. zł, co stanowiło prawie 98% planu. Przychody z działalności poza podstawowej zostały zrealizowane na poziomie 94% planu. Planowana była kwota 250 tys. zł. Koszty zostały zrealizowane na poziomie 8526 tys. zł, taki był plan, a wykonanie na poziomie 97%. Zatrudnienie w ostatnim kwartale ubiegłego roku kształtowało się na poziomie 80 etatów. Na koniec 2015 r. nie wystąpiły zobowiązania wymagalne. Wszystkie zobowiązania były regulowane terminowo. CODGiK wykonuje przede wszystkim zadania techniczne, realizując ustawowe kompetencje Głównego Geodety Kraju i są to główne zadania wykonywane przez jednostkę.
Jeśli chodzi o Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym w 2015 r., to w zakresie łącznych przychodów realizacja była na poziomie 6950 tys. zł. Główne wpływy to wpływy z tytułu korzystania z usług systemu ASG-EUPOS, umożliwiających wyznaczanie współrzędnych i tym samym udostępnianie danych podstawowej osnowy geodezyjnej, a także udostępniania zbiorów danych i materiałów z Centralnego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego. Oprócz tego przychody funduszu stanowiły wpływy z tytułu przeprowadzonych postępowań kwalifikacyjnych dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii oraz wydawanie dzienników. Jeśli chodzi o koszty, to należałoby wymienić właściwie dwie główne pozycje. Pierwsza dotyczy świadczenia usług przez CODGiK w zakresie prowadzenia i udostępniania Centralnego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego, a także wydatki związane z utrzymaniem systemu ASG-EUPOS i były one na poziomie 2500 tys. zł. Były również wydatki funduszu związane z nadawaniem uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii.
Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, przedstawiając informację wnoszę o jej przyjęcie i pozytywne zaopiniowanie dla Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję bardzo. Poproszę teraz pana dyrektora Dariusza Łubiana z NIK.
Wicedyrektor Departamentu Administracji Publicznej Najwyższej Izby Kontroli Dariusz Łubian:
Dziękuję. Panie przewodniczący, szanowni państwo, będę starał się mówić syntetycznie. NIK oceniła pozytywnie wykonanie planu finansowego GUGiK. Pozytywnie oceniliśmy także wykonanie planu finansowego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym. Pozytywnie opiniujemy sprawozdawczość GUGiK. Stwierdziliśmy także, że Główny Geodeta Kraju zrealizował wnioski pokontrolne z lat poprzednich. Jeżeli chodzi o nieprawidłowości, które stwierdziliśmy w GUGiK, to były one nieliczne, miały charakter formalny i nie spowodowały obniżenia oceny ogólnej. Nieprawidłowości dotyczyły przede wszystkim formalnych błędów w dowodach księgowych. Natomiast drobne błędy w sprawozdaniach w zakresie wykazywania należności zostały skorygowane jeszcze w czasie kontroli NIK.
Jeżeli chodzi o kwestie dochodów, to chciałbym tylko zwrócić uwagę, że na koniec roku wystąpiły zaległości w kwocie 8775 tys. zł, ale podlegały one bieżącej egzekucji, a największa zaległość została przekazana do Prokuratorii Generalnej celem dalszego postępowania. Jeżeli chodzi o wydatki budżetu państwa, to były zrealizowane w wysokości 94,5% planowanych wydatków. Co do realizacji wydatków, to dysponent zgłosił nadmiar środków do zablokowania, także nie mamy zastrzeżeń w tym zakresie. Nadmiar środków powstał w związku z oszczędnościami w wyniku postępowań przetargowych i z powodu niższych kosztów szkoleń. Szczegółowe badanie 46% wydatków wykonanych przez GUGiK nie wykazało istotnych nieprawidłowości. Jeżeli chodzi o wydatki budżetu środków europejskich, to zostały wykonane w wysokości 93,4% planu. NIK zbadało 41% tych wydatków i nie stwierdzono nieprawidłowości, poza jednym przypadkiem wykazania błędnej kwoty wydatków kwalifikowalnych, ale chodziło po prostu o to, że nie odliczono od wniosku o refundację kary umownej naliczonej wykonawcy w ramach jednego z projektów. Jeżeli chodzi o kwestię przestrzegania limitu wydatków na wynagrodzenia bezosobowe, to był on przestrzegany.
Jeszcze tylko krótko odniosę do Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym. Chcę tylko zwrócić uwagę, że koszty zostały poniesione w wysokości 79% planu i przyczynami niepełnego wykonania były też właśnie oszczędności przetargowe, unieważnienie jednego z przetargów, a także mniejsza liczba postępowań kwalifikacyjnych ze względu na mniejszą liczbę wniosków o nadanie uprawnień zawodowych. Chcę zwrócić podkreślić, że stan funduszu na koniec roku wyniósł ponad 8200 tys. zł i był 24-krotnie wyższy niż planowano. Jeżeli chodzi o badanie wydatków, to zbadaliśmy 89% poniesionych kosztów i nie stwierdziliśmy istotnych nieprawidłowości. Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję bardzo. Czy pani poseł Anna Paluch jako koreferent chciałaby zabrać głos? Proszę bardzo, pani poseł.
Poseł Anna Paluch (PiS):
Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Będę z wielką atencją traktowała pańskie sugestie, żeby wypowiedź była zwięzła. W bardzo wielu kwestiach wyręczył mnie już pan przedstawiciel NIK, więc w największym skrócie powiedźmy tak. GUGiK w okresie objętym sprawozdaniem będącym przedmiotem naszych obrad był realizatorem pięciu projektów w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka z perspektywy 2007-2013, tj. „Rozbudowa systemów do prowadzenia rejestrów adresowych” czyli systemu TERYT 3, projektu Geoportal, projektu „Georeferencyjna Baza Danych Obiektów Topograficznych wraz z krajowym systemem zarządzania”. Kolejny projekt to „Budowa Zintegrowanego Systemu Informacji o Nieruchomościach – Faza I” i „Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami”. Otóż jasno usłyszeliśmy ze strony NIK, że była poprawność planowania, wydatkowania, trzymania się limitów.
Natomiast nie można uciekać od celowości wydatków i muszę ponowić moje krytyczne oceny formułowane wobec projektu „Budowa Zintegrowanego Systemu Informacji o Nieruchomościach”, tzn. o pracach, które miały miejsce chociażby na terenach województwa małopolskiego, podkarpackiego, dolnośląskiego, pomorskiego i zachodniopomorskiego. W tym, co jest w przedmiocie naszego bezpośredniego oglądu, a jako posłowie pracujący w okręgach wyborczych spotykamy się z oceną mieszkańców, kwestia ustalania granic na ortofotomapie była przedmiotem bardzo poważnej krytyki i stąd mój apel do pana ministra nadzorującego, żeby poważnie przyjrzeć się procedurze i abyśmy nie wtłaczali w informatyczne bazy danych błędnych informacji. Informacje, które zawarte są właśnie w tej bazie danych nie były weryfikowane w sposób należyty.
Niemniej jednak, ponieważ oceniamy przede wszystkim formalnoprawną poprawność operacji gospodarczych, które były dokonywane przez oceniane jednostki, nie będę składała wniosku o odrzucenie informacji. Składam wniosek o przyjęcie całości informacji. Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję bardzo. Otwieram dyskusję. Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby zabrać głos co do tej części budżetowej? Nie słyszę. Przechodzimy do głosowania. Chciałbym zapytać czy ktoś z pań i panów posłów zgłasza sprzeciw co do przyjęcia pozytywnej opinii na temat sprawozdania z wykonania budżetu w zakresie części 17? Nie słyszę sprzeciwu. Stwierdzam, że Komisja przyjęła pozytywną opinię na temat sprawozdania z wykonania budżetu w zakresie części 17.
Przechodzimy do części 18 – Budownictwo, lokalne planowanie i zagospodarowanie przestrzenne oraz mieszkalnictwo. Poproszę o zabranie głosu pana ministra Tomasza Żuchowskiego. Proszę, panie ministrze.
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa Tomasz Żuchowski:
Dziękuję bardzo. Szanowny panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanownie panie i panowie posłowie, szanowni państwo ministrowie, szanowni państwo. Jeśli chodzi o część – Budownictwo, lokalne planowanie i zagospodarowanie przestrzenne oraz mieszkalnictwo, kwestia przedstawia się następująco. Dochody budżetowe w części 18 wyniosły 86 200 tys. zł. Po zmianie ustawy budżetowej plan został zmieniony na kwotę 86 700 tys. zł. Do końca roku budżetowego uzyskano wpływy w kwocie 107 800 tys. zł. Jeśli chodzi o wydatki budżetowe państwa, to sprawa wygląda następująco. Plan wydatków opiewał według ustawy budżetowej na kwotę 921 600 tys. zł. W wyniku nowelizacji ustawy zwiększono środki z rezerwy celowej do poziomu 1 536 700 tys. zł. W tym kontekście sprawy wyglądają następująco, jeśli chodzi o poszczególne formy wydatków. Fundusz dopłat to 960 600 tys. zł. Na fundusz składa się: Rodzina na Swoim – 360 000 tys. zł; Mieszkanie dla Młodych – 520 600 tys. zł.
Następna kwestia była związana z programem pomocy państwa dla gmin, związków międzygminnych, powiatów i organizacji pożytku publicznego w tworzeniu lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, to była kwota 80 000 tys. zł. Następnie refundacja premii gwarancyjnych oraz premii za systematyczne oszczędzanie, tj. 241 800 tys. zł. Następnie Fundusz Termomodernizacji i Remontów, tj. kwota 120 000 tys. zł, przy czym sprawa premii termomodernizacyjnych to kwota 117 700 tys. zł i 2271 udzielonych premii termomodernizacyjnych, kwota 29 300 tys. zł to 691 premii remontowych i kwota 31 200 tys. zł to 198 premii kompensacyjnych. Wykup odsetek od kredytów mieszkaniowych to 40 200 tys. zł.
Pragnę też dodać, że w ramach Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój 2014-2020 z budżetu środków europejskich wydatkowano kwotę 618 tys. zł. Dotyczyło to kwestii związanych z projektem „Powszechny dostęp do rejestru wniosków i decyzji o pozwoleniu na budowę oraz utworzenie internetowego serwisu informacyjnego GUNB”, uruchomienie systemu rejestrów w obszarze charakterystyki energetycznej i wzmocnienie potencjału legislacyjnego w procesie inwestycyjno-budowlanym. To są wszystkie kwestie, jeśli chodzi o kwoty i rozczłonkowanie poszczególnych obszarów, na które zostały wydatkowane. Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Bardzo serdecznie dziękuję panu ministrowi. Polecam jak wzorzec wystąpienie pana ministra i przekazuję głos przedstawicielowi NIK. Pan dyrektor Tomasz Emiljan, proszę bardzo.
Dyrektor Departamentu Infrastruktury NIK Tomasz Emiljan:
Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, panie i panowie posłowie. NIK pozytywnie oceniła wykonanie budżetu państwa w 2015 r. w części 18 – Budownictwo, lokalne planowanie i zagospodarowanie przestrzenne oraz mieszkalnictwo. Z naszych ustaleń wynika, że prawidłowo został wykonany budżet państwa w zakresie realizacji dochodów oraz wydatków. Saldo należności według stanu na dzień 31 grudnia 2015 r. wyniosło blisko 30 000 tys. zł. Stan ten w porównaniu do 2014 r. co prawda uległ zmniejszeniu, jednak w naszej ocenie zasadne jest dokonanie przez ministra oceny efektywności prowadzonych działań windykacyjnych i podjęcie decyzji w sprawie ich kontynuacji. Z naszych ustaleń wykonania budżetu państwa wynika, iż rzetelnie i prawidłowo sporządzono sprawozdawczość budżetową oraz prowadzono księgi rachunkowe. Jeżeli chodzi o uwagi, to chcielibyśmy zwrócić uwagę na mało efektywne odzyskiwanie wierzytelności Skarbu Państwa z tytułu pożyczek udzielonych ze środków Funduszu Rozwoju Budownictwa Mieszkaniowego oraz ze środków na restrukturyzację budownictwa oraz niewłaściwe zakwalifikowanie należności w wysokości 13,8 tys. zł jako wymagalnej oraz niepodjęcie działań w celu jej ustalenia i ewentualnego ściągnięcia. Powyższej uwagi nie miały wpływu na pozytywną ocenę wykonania budżetu państwa w 2015 r. w części 18 – Budownictwo, lokalne planowanie i zagospodarowanie przestrzenne oraz mieszkalnictwo. Biorąc pod uwagę prośbę o syntetyczne przedstawienie odniosłem się tylko do najważniejszych kwestii. Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję bardzo. A pomimo mojej bardzo pozytywnej opinii o wystąpieniu pana ministra, zabrakło mi w niej jeszcze jednej konkluzji, o co w tej chwili poproszę. Pan minister Tomasz Żuchowski.
Podsekretarz stanu w MIB Tomasz Żuchowski:
Szanowny panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, mając też na względzie opinię NIK, można powiedzieć, że można było i należało zrobić więcej. Natomiast z uwagi też na fakt, że pewne rzeczy udało się zrobić, jak się okazuje też w dobry sposób, wnoszę o przyjęcie sprawozdania budżetowego w tym zakresie.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję bardzo. Poproszę o zabranie głosu panią poseł Annę Paluch w roli koreferenta. Proszę bardzo.
Poseł Anna Paluch (PiS):
Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, panowie ministrowie, Wysoka Komisjo, w części budżetowej 18 wydatki zostały zaplanowane rzetelnie. Zrealizowano je w kwocie 1 410 061 tys. zł, czyli w niecałych 92% planu. Co do wydatków z budżetu państwa i środków europejskich, jak już zostało powiedziane, była to przede wszystkim realizacja programu sfinansowania wypłat z funduszu dopłat – 615 000 tys. zł, usuwanie skutków klęsk żywiołowych, opłacenie wydatków w ramach Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój na projekt „Powszechny dostęp do rejestru wniosków i decyzji o pozwoleniu na budowę oraz utworzenie internetowego serwisu informacyjnego GUNB”. Myślę, że jest to istotna kwestia, żeby ułatwić działania GUNB. Kolejne wydatki sfinansowano z dotacji, ale pan minister już dosyć szczegółowo o tym powiedział. Przypomnę, że limit dopłat zwiększono do kwoty 1 482 016 tys. zł. Wykonano go w 91%. Generalnie w świetle przedstawionej informacji NIK uważam, że powinniśmy się przychylić do wniosku pana ministra o pozytywne zaopiniowanie wydatków poniesionych w części budżetowej 18.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję, pani poseł. Otwieram dyskusję. Czy ktoś z pań i panów posłów chciałbym zabrać głos? Nie słyszę. Zamykam dyskusję. Czy ktoś z pań i panów posłów zgłasza sprzeciw co do pozytywnego zaopiniowania sprawozdania z wykonania budżetu w zakresie części 18? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja pozytywnie zaopiniowała sprawozdanie z wykonania budżetu w zakresie części 18 – Budownictwo, lokalne planowanie i zagospodarowanie przestrzenne oraz mieszkalnictwo.
Przechodzimy do części budżetowej 26 – Łączność. Poproszę o zabranie głosu panią Agnieszkę Szymczak, główną księgową MIB. Proszę bardzo.
Główna księgowa w Ministerstwie Cyfryzacji Agnieszka Szymczak:
Panie przewodniczący, szanowni państwo, w pierwszej kolejności chciałam sprostować – główna księgowa Ministerstwa Cyfryzacji.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Przepraszam bardzo panią główną księgową rzeczywiście MC.
Główna księgowa w MC Agnieszka Szymczak:
Oczywiście. W związku z przekształceniem ministerstw i zmianą ustawy o działach administracji rządowej pod koniec 2015 r. część – Łączność została ograniczona w zasadzie wyłącznie do spraw poczty. Pozostałe sprawy dotyczące telekomunikacji zostały przeniesione do działu – Informatyzacja i będę referowane w innej Komisji. Zatem chciałabym się wyłącznie odnieść do spraw dotyczących poczty, bo to jest przedmiotem posiedzenia. W 2015 r. w tym zakresie jedynym wydatkiem była dotacja przedmiotowa do świadczenia usług pocztowych ustawowo zwolnionych z opłat. Wysokość planowanej dotacji wyniosła 2 257 tys. zł, z czego wykonano 94%, tj. 2 125 tys. zł. Środki były przeznaczone na dopłatę do usług ustawowo zwolnionych z opłat za ich świadczenie. To były przesyłki dla osób ociemniałych, przesyłki zawierające egzemplarze obowiązkowe wysyłane do bibliotek, przesyłki pakietów wyborczych oraz kopert zwrotnych. To był jedyny wydatek w zakresie poczty, czyli działu, który pozostaje teraz w części 26. Dziękuję uprzejmie.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Usłyszałem również konkluzję o pozytywne zaopiniowanie? Tak, proszę bardzo.
Główna księgowa w MC Agnieszka Szymczak:
Szanowni państwo, wnoszę zatem o pozytywną opinię na temat sprawozdania z wykonania części budżetowej 26. Dziękuję.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dobrze, dziękuję bardzo. Proszę przedstawiciela NIK. Czy będzie to w kolejnych przypadkach również pan dyrektor Tomasz Emiljan?
Dyrektor departamentu NIK Tomasz Emiljan:
Tak, panie przewodniczący.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Tak. Proszę bardzo, panie dyrektorze.
Dyrektor departamentu NIK Tomasz Emiljan:
Dziękuję uprzejmie. Panie przewodniczący, szanowni państwo, NIK pozytywnie oceniła wykonanie budżetu państwa w 2015 r. w części 26 – Łączność. Podstawę do sformułowania takiej oceny stanowiły ustalenia kontroli wskazujące na prawidłowe wykonanie budżetu państwa zarówno w zakresie dochodów, wydatków, jak i wydatków budżetu ze środków europejskich. Jeśli pan przewodniczący pozwoli, trzymają się syntetycznego sposobu przedstawiania wyników, będę się odnosił się tylko i wyłącznie do rzeczy, które są najważniejsze, czyli przejdę teraz do uwag. Chcieliśmy zwrócić uwagę na fakt, że oczywiście NIK zaopiniowała pozytywnie prawidłowość sporządzania rocznych łącznych i jednostkowych sprawozdań finansowych. Niemniej jednak chcielibyśmy podkreślić, że księgi rachunkowe dla części 26 nie były w ciągu 2015 r. zamknięte w związku ze zmianą dysponenta części oraz na brak stosownej podstawy prawnej dla zawarcia porozumienia pomiędzy Ministrem Cyfryzacji a Ministrem Infrastruktury i Budownictwa dotyczącego prowadzenia przez MC do końca 2015 r. rachunkowości oraz sprawozdań budżetowych. W naszej ocenie miało to niekorzystny wpływ na przejrzystość finansów publicznych, mimo że rozwiązanie to nie wpłynęło na realizację budżetu i było konieczne z punktu widzenia zapewnienia kontynuacji działania w tym zakresie. Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję bardzo. W roli koreferenta do części 26 proszę pana posła Piotra Króla.
Poseł Piotr Król (PiS):
Panie przewodniczący, tylko uzupełniająco, skupiając się na części 26 – Łączność dotyczącej rynku usług pocztowych, że wydatki w części były wydatkowane m.in. na zapewnienie uczestnikom rynku usług pocztowych możliwości działania na tych samych zasadach. Kontynuowany był proces notyfikacji programu pomocowego „Rekompensata operatorowi pocztowemu kosztu netto obowiązku świadczenia usług powszechnych”. Możemy również mówić o dotacji przedmiotowej do świadczenia usług pocztowych ustawowo zwolnionych z opłat. W związku z powyższym budżet w części 26, szczególnie w zakresie poczty, został wykonany zgodnie z ustawą budżetową, co pozwala na przyjęcie przedłożonego sprawozdania w części 26 – Łączność. Składam wniosek o pozytywne zaopiniowanie wykonania budżetu w części 26 – Łączność. Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję bardzo. Otwieram dyskusję. Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby zabrać głos w tej części? Dziękuję bardzo. Zamykam dyskusję. Czy ktoś z pań i panów posłów zgłasza sprzeciw co do pozytywnego zaopiniowania sprawozdania z wykonania budżetu w zakresie części 26? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja pozytywnie zaopiniowała sprawozdanie z wykonania budżetu w zakresie części 26 – Łączność.
Przechodzimy do części budżetowej 39 – Transport i w tym punkcie poproszę pana ministra Jerzego Szmita. Proszę, panie ministrze.
Podsekretarz stanu w MiB Jerzy Szmit:
Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, w części 39 zrealizowane dochody były wysokości 214 995 tys. zł, to stanowi 115,7% w stosunku do planu po zmianach. Największą część stanowią przychody uzyskane przez Inspekcję Transportu Drogowego, prawie 81 000 tys. zł, i przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, tj. blisko 72 000 tys. zł. Natomiast jeżeli chodzi o wydatki, to w ramach budżetu państwa oraz ze środków europejskich zrealizowano wydatki w łącznej kwocie 16 683 000 tys. zł – w ramach budżetu państwa wydatkowano 7 642 000 tys. zł, a budżetu środków europejskich 9 041 000 tys. zł.
W sektorze kolejnictwa wydatki wyniosły 10 800 000 tys. zł, w tym: na inwestycje na liniach kolejowych wydatkowano 6 016 000 tys. zł; na dofinansowanie kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową i ochrony wydatkowano 1 385 000 tys. zł; na zakup i modernizację taboru kolejowego, całość ze środków UE wydatkowano 1 283 000 tys. zł; na wsparcie procesu restrukturyzacji Przewozów Regionalnych Sp. z o.o. 770 000 tys. zł; na wyrównanie przewoźnikom kolejowym utraconych dochodów z tytułu honorowania ustawowych uprawnień do ulgowych przejazdów 448 000 tys. zł; na dofinansowanie międzynarodowych przewozów pasażerskich 498 000 tys. zł; na normalizację rachunkowości w zakresie utrzymania Straży Ochrony Kolei na 2012 r. 213 000 tys. zł; na inwestycje realizowane na dworcach 187 000 tys. zł. W roku 2015 realizowany był w sektorze kolejowym Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych. W ramach programu przebudowano 693 km linii kolejowych i wydatkowano na to łącznie 7 217 00 tys. zł, w tym ze środków europejskich 4 968 000 tys. zł, z budżetu państwa 1 048 000 tys. zł, z obligacji uzyskano 744 000 tys. zł, z Funduszu Kolejowego 316 000 tys. zł, a mniejsze już kwoty uzupełniły wydatki.
Natomiast w sektorze drogowym wydatkowano 11 511 000 tys. zł. GDDKiA jako inwestor w ramach programu w ubiegłym roku wybudowała i przebudowała 24 km dróg ekspresowych i autostrad, przebudowano 61 km dróg krajowych. Łącznie na realizację zadań drogowych wydatkowano ze wszystkich źródeł środki w wysokości 11 511 000 tys. zł, z tego z budżetu państwa 2 852 000 tys. zł. Podam może największe pozycje, które jeszcze się na to składają. To jest bieżące utrzymanie sieci drogowej – 1 363 000 tys. zł, koszty zarządzania siecią dróg krajowych – 573 000 tys. zł, remonty sieci drogowej – 371 000 tys. zł i wydatki majątkowe – 442 000 tys. zł. W Krajowym Funduszu Drogowym łączne wydatki to 8 659 000 tys. zł, w tym kwota w wysokości 2 988 000 tys. zł zasiliła KFD ze środków UE z tytułu refundacji przyznanej przez Komisję Europejską. Z podziałem na poszczególne pozycje, środki KFD były przeznaczone na: drogi ekspresowe – 6 058 000 tys. zł; na autostrady – 1 594 000 tys. zł; na obwodnice – 980 000 tys. zł; i na mniejsze pozycje, które dopełniły cały bilans.
Następna pozycja – w zakresie finansowania statutowej działalności Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, a później MIB, Urzędu Lotnictwa Cywilnego, Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego i urzędów żeglugi śródlądowej wydatkowana była kwota 233 000 tys. zł. W zakresie utrzymania i eksploatacji powietrznych statków szkolnych, dla utrzymania specjalistycznych środków szkoleniowych kadr powietrznych 18 000 tys. zł i wydatki związane z zapewnieniem służby żeglugi powietrznej 12 000 tys. zł. Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Konkluzja, panie ministrze.
Podsekretarz stanu w MiB Jerzy Szmit:
Panie przewodniczący, wnoszę o przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu państwa w części 39 – Transport za rok 2015.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuje bardzo. Poproszę o zabranie głosu pana dyrektora Tomasza Emiljana z NIK. Proszę bardzo.
Dyrektor departamentu NIK Tomasz Emiljan:
Dziękuję. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, NIK dokonała oceny wykonania budżetu państwa w 2015 r. w części 39 na podstawie wyników kontroli u dysponenta części, tj. ministra właściwego ds. transportu, dysponenta trzeciego stopnia Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad oraz u dwóch beneficjentów dotacji budżetowych, tj. w spółce PKP Intercity S.A. oraz w Sp. z o.o. Przewozy Regionalne. Chciałbym przy tym nadmienić, że w 2015 r. było dwóch dysponentów części 39. Do 15 listopada 2015 r. dysponentem był Minister Infrastruktury i Rozwoju, a od 16 listopada Minister Infrastruktury i Budownictwa. Nie wnosząc zasadniczych uwag do wykonania dochodów i wydatków, chciałbym tylko stwierdzić, że wydatki dokonane były w granicach limitów i zostały zrealizowane w sposób legalny, celowy i gospodarny. NIK zaopiniowała pozytywnie prawidłowość sporządzania przez dysponenta części 39 sprawozdań budżetowych za 2015 r.
W wymienionych na wstępie jednostkach, które zostały objęte kontrolą stwierdziliśmy drobne nieprawidłowości i uwagi, o których chciałbym powiedzieć. Po pierwsze, nie osiągnięto zakładanego poziomu mierników przy realizacji Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych w 2015 r. oraz Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2011-2015. W porównaniu do 2014 r., w 2015 r. następowało dalsze pogarszanie stanu technicznego nawierzchni dróg krajowych, o czym świadczy wzrost udziału długości dróg w złym i niezadowalającym stanie technicznym z 38% w 2014 r. do 40,6% w 2015 r. W spółce PKP Intercity stwierdziliśmy przypadki przepełnienia składów pociągów oraz przypadki nieosiągnięcia zakładanego poziomu punktualności pociągów. W związku z wynikami naszej kontroli dostrzegamy potrzebę wypracowania przez Ministra Infrastruktury i Budownictwa planu działań mających na celu zapobieganie dalszej degradacji dróg krajowych będących w zarządzie Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. Natomiast Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad powinien rzetelnie informować o fakcie, iż planowane na dany rok środki budżetowe na utrzymanie dróg krajowych są niewystarczające, aby zahamować wzrost długości dróg w złym lub niezadowalającym stanie technicznym. Dziękuję za uwagę.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję serdecznie. W charakterze koreferenta do tego punktu przygotował się pan przewodniczący Bogdan Rzońca. Proszę, panie pośle.
Poseł Bogdan Rzońca (PiS):
Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, szanowni państwo, krótko i odniosę się oczywiście do wypowiedzi moich przedmówców. Widzimy, że całość spraw związanych z częścią 39 w zasadzie koncentruję się wokół Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych, Programu Budowy Dróg Krajowych i funkcjonowania Funduszu Kolejowego. W każdym z tych przypadków można by stwierdzić nadwykonania albo niedowykonania co do planu. Natomiast de facto najgorsze jest to, o czym powiedział przed chwilą mój przedmówca, że jednak mimo potężnych nakładów następuje degradacja stanu dróg krajowych. To jest dla nas dosyć zatrważająca informacja. Oczywiście wiem, że pewne inwestycje są jeszcze w toku i wiele rzeczy może można by naprawić, ale konkluzja jest dosyć oczywista, że mamy do czynienia z postępującą degradacją dróg krajowych. Mamy również moim zdaniem bardzo ciekawą i trafną informację, że Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad nie zawsze do końca informuje Ministra Infrastruktury i Budownictwa o tym, w jakim stanie znajduje się czy to jego budżet, czy zaplanowane finanse, a właśnie od nich głównie zależy, czy można sprostać wyzwaniom wiążącym się z elementarnym bezpieczeństwem na drogach krajowych. To wszystko wymaga więc na pewno uściślenia i miejmy nadzieję, że wszelkie uwagi, które padły przede wszystkim ze strony NIK zostaną w najbliższym roku uwzględnione.
Panie przewodniczący, pozycje zostały przedstawione, nie będę szczegółowo ich analizował. Można by oczywiście zwracać uwagę np. na dochody GDDKiA ze sprzedaży mienia. To jest ciekawa pozycja. Mam od razu pytanie, gdyby można, niekoniecznie dzisiaj. Wiem, że jest w dyspozycji GDDKiA pewien majątek, który jest sprzedawany i dobrze, ale jest też pytanie – czy nie mógłby być inaczej zagospodarowany? Bo występują do nas samorządy z wnioskami o przekazywanie sprzętu. Nie sprzedawanie, a przekazywanie. Jednostki samorządu terytorialnego są w trudnej sytuacji, jeśli chodzi o funkcjonowanie jednostek związanych z utrzymaniem taboru drogowego. Takich szczegółowych pytań mogłoby być wiele, oczywiście widzimy w raporcie NIK zaległości, które dotyczą 2015 r. względem 2014 r. One są wszystkie szczegółowo opisane i wniosek jest taki, że widać rolowanie problemów dotyczących dochodów do budżetu państwa. Panie przewodniczący, tyle z mojej strony, dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję bardzo. Otwieram dyskusję. Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby zabrać głos w tym punkcie? Nie słyszę. Zamykam dyskusję, ale w związku z tym, że padło pytanie ze strony pana przewodniczącego, udzielam głosu panu ministrowi. Panie ministrze, proszę bardzo.
Podsekretarz stanu w MiB Jerzy Szmit:
Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo. Bardzo poprosimy pana przewodniczącego o sformułowanie pytań i oczywiście odpowiemy na piśmie, żeby miał pan poseł w sposób precyzyjny i jednoznaczny informację na temat, który pana posła interesuje.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję, panie ministrze. Zatem przechodzimy do głosowania. Czy ktoś z pań i panów posłów zgłasza sprzeciw co do pozytywnego zaopiniowania sprawozdania z wykonania budżetu w zakresie części 39? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja pozytywnie zaopiniowała sprawozdanie z wykonania budżetu w zakresie części 39 – Transport. Przechodzimy do części budżetowej 71 i poproszę o zabranie głosu pana Ignacego Górę, prezesa UTK. Proszę bardzo, panie prezesie.
P.o. Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego Ignacy Góra:
Szanowny panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, chciałbym państwu przedstawić dochody i wydatki budżetowe w części 71 – Urząd Transportu Kolejowego. Dochody budżetowe – w ustawie budżetowej po zmianach zaplanowano dochody w wysokości 4848 tys. zł. Ostatecznie dochody zostały zrealizowane w wysokości 6969 tys. zł.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Przepraszam bardzo, ale prosiłbym o przybliżenie mikrofonu i wyraźniejszą artykulację. Proszę bardzo.
P.o. Prezesa UTK Ignacy Góra:
Przepraszam bardzo, to może powtórzę. W ustawie budżetowej po zmianach zaplanowano dochody w wysokości 4848 tys. zł. Ostateczne dochody zostały zrealizowane w wysokości 6969 tys. zł, co stanowi wykonanie planu po zmianach na poziomie 144%. Wydatki budżetowe – zgodnie z ustawą budżetową na 2015 r. limit wydatków dla części 71 wynosił 29 708 tys. zł oraz 301 tys. zł przeznaczonych na finansowanie i współfinansowanie wydatków związanych z realizacją Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020. Łącznie zaplanowano kwotę 30 009 tys. zł. W 2015 r. budżet UTK został zwiększony łącznie o kwotę 298 tys. zł, łączny limit wydatków na 2015 r. z uwzględnieniem powyższych zmian wynosił 30 307 tys. zł. Budżet UTK w 2015 r. został zrealizowany w wysokości 30 254 tys. zł, tj. 99,8%.
Realizacja wydatków na wynagrodzenia – w 2015 r. wydatki na wynagrodzenia z tytułu wynagrodzeń zaplanowano zgodnie z ustawą budżetową w kwocie 15 618 tys. zł. Plan po zmianach wyniósł 15 619 tys. zł, zrealizowane w 2015 r. wydatki ogółem na wynagrodzenia stanowiły 100% zaplanowanej w tych paragrafach kwoty. Realizacja wydatków na wynagrodzenia bezosobowe – limit na wynagrodzenia bezosobowe dla części 71 ustalony został na kwotę 500 tys. zł. Plan po zmianach z uwzględnieniem POPT wyniósł ostatecznie 383 tys. zł. Wydatkowano 99% zaplanowanej kwoty.
Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, bardzo proszę o pozytywne zaopiniowanie sprawozdania z części budżetowej 71 – Urząd Transportu Kolejowego.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję bardzo, panie prezesie. Poproszę pana dyrektora Tomasza Emiljana z NIK. Proszę bardzo.
Dyrektor departamentu NIK Tomasz Emiljan:
Dziękuję, panie przewodniczący. Szanowni państwo, NIK oceniła pozytywnie wykonanie budżetu państwa w 2015 r. w części 71 – Urząd Transportu Kolejowego. Podstawą tej oceny są nasze ustalenia wskazujące na prawidłowe wykonanie budżetu państwa zarówno w zakresie realizacji wydatków, jak i dochodów. Ponadto stwierdziliśmy, iż rzetelnie i prawidłowo sporządzono sprawozdawczość budżetową, która przekazuje prawdziwy obraz dochodów, wydatków, a także należności i zobowiązań. Uwagi NIK do wykonania budżetu państwa w części 71 dotyczyły niskiej realizacji miernika umożliwiającego monitorowanie oddziaływania Prezesa UTK na poziom bezpieczeństwa transportu kolejowego oraz system kolejowy. Miernik ten zaplanowano na poziomie 75%, a został zrealizowany na poziomie blisko 64%. Należy przy tym podkreślić, iż uwaga ta nie miała wpływu na pozytywną ocenę realizacji budżetu państwa w części 71. Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję serdecznie. Poproszę w tej chwili o wystąpienie w roli koreferenta pana posła Artura Zasadę. Proszę bardzo, panie przewodniczący.
Poseł Artur Zasada (PiS):
Dziękuję. Szanowni państwo, dysponentem części 71 jest Prezes UTK realizujący zadania w obszarze bezpieczeństwa ruchu kolejowego, nadzoru technicznego nad eksploatacją i utrzymaniem linii kolejowych oraz pojazdów kolejowych, regulacji transportu kolejowego, licencjonowania transportu kolejowego, nadzoru nad przestrzeganiem praw pasażerów w transporcie kolejowym, licencji i świadectw maszynistów. W 2015 r. w porównaniu do 2014 r. wykonane dochody były większe o 9,6% i wyniosły 6 969 tys. zł. Wyższa realizacja dochodów wynikała głównie z wpływu z opłat. Tutaj krótka dygresja – w załączniku nr 1 informacji NIK w rubryce wpływy z różnych opłat wkradł się błąd: 5 do 3, zamiast 155,3% powinno być 115,3%. Natomiast zrealizowane wydatki ogółem wyniosły 30 253 tys. zł, to jest 99,8% planu po zmianach. Wzrost wydatków o 12,2% związany był przede wszystkim ze zwiększeniem kwot na wynagrodzenia pracowników i opłatami za administrowanie. Wysoka Komisjo, po przeprowadzonej analizie stwierdzam, że przedstawione sprawozdanie z wykonania budżetu za 2015 r. w części 71 dotyczącej UTK nie budzi zastrzeżeń natury merytorycznej i prawnej i dlatego wnoszę o jego przyjęcie przez Komisję Infrastruktury.
Tu mógłbym zakończyć wypowiedź dotyczącą budżetu UTK, jednak korzystając z okazji chciałbym zwrócić uwagę na kwestię, o której już wspomniałem przy okazji omawiania projektu budżetu UTK na 2016 r., tj. zaangażowania Europejskiej Agencji Kolejowej na poziomie europejskim. Przyjęcie IV pakietu kolejowego wprowadza dla ERA nowe rozszerzone kompetencje, a w ślad za tym wymaga jeszcze intensywniejszego dialogu krajowych regulatorów rynku z ERA. Zadaniem UTK będzie dbanie o przestrzeganie prawa unijnego w Polsce, ale też właściwe artykułowanie postulatów dotyczących specyfiki polskiego rynku kolejowego na forum agencji. Do tego potrzebne jest zaangażowanie UTK, zdefiniowanie wspólnie z ministerstwem priorytetów oraz bezpośrednie rozmowy i spotkania z urzędnikami agencji. Jak ważne jest śledzenie i udział UTK w pracach agencji, pokazuje przykład ostatniego projektu raportu ERA dotyczącego m.in. problematyki hałasu kolejowego – sprawy niezwykle ważnej i kosztownej. Pod koniec ubiegłego roku udało się m.in. grupie PKP zablokować publikację komunikatu Komisji Europejskiej w sprawie hałasu kolejowego. W zamian KE wróciła do dialogu z państwami członkowskimi wydając jedynie tzw. staff working document. W tym roku odbywały się prace task force ERA z udziałem przedstawicieli krajowych regulatorów, w trakcie których dyskutowano nad problematyką hałasu i ewentualnych wyłączeń, niestety wydaje się, że bez udziału przedstawicieli UTK, argumentujących to m.in. kosztami delegacji do Francji. Konsekwencją tego są zapisy w raporcie o tym, że według ERA cały tabor powinien podlegać wyciszeniu od 2025 r. Jest to przykład braku zdefiniowanych priorytetów i ryzyka, jakie niesie za sobą ewentualne ograniczanie budżetu UTK, potrzebnego m.in. do udziału w spotkaniach ERA w Valenciennes i Lille. Szanowni państwo, kończąc chciałbym się zwrócić do UTK o większe zaangażowanie w tym obszarze lub być może przekazanie kompetencji do ministerstwa. Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Otwieram dyskusję. Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby zabrać głos w tej części naszego posiedzenia? Jeżeli nie, zamykam dyskusję, ale zanim przejdziemy do głosowania, zapytam pana prezesa, czy chciałby się odnieść do końcowej części wypowiedzi pana przewodniczącego. Panie prezesie.
P.o. Prezesa UTK Ignacy Góra:
Jak najbardziej. Szanowny panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, jestem zdziwiony przytoczonym przykładem braku zaangażowania Prezesa UTK w prace ERA z uwagi na to, że moje zdanie w tym obszarze jest zupełnie odwrotne. Prezes UTK jest zaangażowany w prace czterech grup ERA. Nasze prace są intensywne, mógłbym powiedzieć, że tak naprawdę nie ma tygodnia, gdy przedstawiciele UTK nie uczestniczą w pracach tych czterech zespołów. Wypracowujemy w tej chwili projekt porozumienia z ERA w sprawie wdrożenia postanowień IV pakietu kolejowego w wymiarze technicznym. Nie są mi znane żadne informacje związane z tym, że przedstawiciele UTK nie brali udziału w pracach jakiegoś zespołu z powodu braku środków na delegacje. Jeżeli mógłbym prosić pana przewodniczącego o przekazanie bardziej szczegółowych informacji, to bardzo proszę, z uwagi na to, że odniosę się do konkretnego przypadku. Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję bardzo. Rozumiem, że jeżeli pan przewodniczący chciałbym rozwinąć tę kwestię, to ewentualnie proszę to uczynić w drodze pisemnej. Przechodzimy do głosowania. Czy ktoś z pań i panów posłów zgłasza sprzeciw co do pozytywnego zaopiniowania sprawozdania z wykonania budżetu w zakresie części 71? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja pozytywnie zaopiniowała sprawozdanie z wykonania budżetu w zakresie części 71 – Urząd Transportu Kolejowego.
Wysoka Komisjo, pozostają nam kwestie leżące w zakresie Ministra Finansów. Chciałbym zaproponować, żebyśmy łącznie mogli porozmawiać o wykonaniu budżetu zarówno w zakresie części 83 i 85, jak i załącznika nr 7 do części 85, czyli budżetu wojewodów. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, to stwierdzę, że przyjęliśmy właśnie taką propozycję. Przyjęliśmy ją i poproszę w tym punkcie panią dyrektor Grażynę Grzyb z Ministerstwa Finansów o zabranie głosu. Proszę bardzo, pani dyrektor.
Dyrektor Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej Ministerstwa Finansów Grażyna Grzyb:
Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, zaprezentuje wykonanie wydatków planowanych w części 83 w pozycjach rezerw celowych. W pozycji 5 – Infrastruktura drogowa i portowa zaplanowano rezerwę w wysokości 116 000 tys. zł. Rozdysponowano 105 200 tys. zł. Rezerwa stanowiła właściwie ekwiwalent złotowy środków pochodzących z kredytu Europejskiego Banku Inwestycyjnego i była przeznaczona na sfinansowanie wydatków majątkowych związanych z realizacją projektu drogowego trasy średnicowej E2.
W pozycji 63 zostały zaplanowane środki z przeznaczeniem na wdrożenie systemu automatycznego nadzoru nad ruchem drogowym w wysokości 2511 tys. zł. Była to rezerwa zgłoszona przez Ministra Infrastruktury i Rozwoju. Rezerwa została rozdysponowana w kwocie 2510 tys. zł.
W pozycji 65 została zaplanowana rezerwa na sfinansowanie wypłat z funduszu dopłat wsparcia dla nabywców lokali mieszkalnych lub domów jednorodzinnych, tzw. program Mieszkanie dla Młodych (MDM). Z przeznaczeniem na ten program poprzez przekazanie środków do funduszu dopłat wykorzystane zostały środki w wysokości 615 000 tys. zł. Natomiast zgodnie z opinią Komisji Finansów Publicznych, kwota 100 000 tys. zł została przeznaczona na udzielenie przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w 2015 r. pomocy finansowej producentom rolnym.
W pozycji 71 zaplanowana została rezerwa na sfinansowanie kosztu netto dla operatora wyznaczonego z tytułu obowiązku świadczenia usług powszechnych w wysokości 6670 tys. zł. Obowiązek planowania środków na sfinansowanie kosztów netto wynika z ustawy 0 Prawo pocztowe, ale rozdysponowanie środków uzależnione jest od zaistnienia wielu warunków, które akurat nie ziściły się w trakcie 2015 r., dlatego środki z rezerwy pozostały nierozdysponowane.
W pozycji 81 zaplanowane zostały środki na zadania w obszarze mieszkalnictwa, w tym realizowane w ramach funduszu zarządzanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego w wysokości 130 000 tys. zł. Analiza wykonania w trakcie roku wydatków zaplanowanych w części 18 wskazywała na brak zapotrzebowania na środki z rezerwy, dlatego zgodnie z opinią Komisji Finansów Publicznych do Ministra Finansów w sprawie zmiany przeznaczenia rezerw celowych środki w wysokości 130 000 tys. zł zostały przeznaczone na dotację dla PKP Polskie Linie Kolejowe na wypłatę rekompensaty z tytułu normalizacji rachunkowości w związku z kosztami Straży Ochrony Kolejowej poniesionymi w 2012 r.
W części 85 w dziale 600 – Transport i łączność po stronie dochodów zaplanowano środki w wysokości 11 898 tys. zł. Wykonanie dochodów było poniżej kwoty zaplanowanej na poziomie 13 278 tys. zł. Głównymi źródłami dochodów były wpływy z najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa, a także zwroty dotacji w wyniku rozliczeń dotacji, które zostały pobrane w nadmiernej wysokości lub nienależnie. Po stronie wydatków w części 85 w dziale 600 zaplanowane zostały środki w wysokości 845 318 tys. zł, które w trakcie wykonywania budżetu w 2015 r. zostały zwiększone o kwotę 2 015 962 tys. zł do łącznej wysokości 2 861 280 tys. zł. Wykonanie po stronie wydatków w tym dziale było ukształtowane w wyniku zwiększeń dokonanych decyzjami Ministra Finansów, których źródłem sfinansowania były środki zaplanowane w rezerwach celowych. Wspomnę tylko o głównych kwotach zwiększeń przeznaczonych na Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych czy też na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, albo też na przebudowę, budowę, remont, utrzymanie, ochronę dróg wojewódzkich, czy też na dofinansowanie zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego. Również źródłem zwiększeń, tylko już na zdecydowanie mniejszą skalę były środki zaplanowane w rezerwie ogólnej budżetu państwa. Z tych środków zwiększono budżety wojewodów w dziale 600 na łączną kwotę 11 546 tys. zł.
Jeżeli chodzi o prezentację rodzajową wydatków, czyli wydatki bieżące i majątkowe, to w wydatkach bieżących zrealizowane zostały wydatki na łączną kwotę 1 254 298 tys. zł. Największą pozycją były wydatki na krajowej pasażerskie przewozy autobusowe, które były realizowane w ramach zadań bieżących z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami realizowane przez samorząd województwa – antycypując punkt ósmy porządku Wysokiej Komisji. Również istotną kwotą były wydatki na drogi publiczne wojewódzkie, a także wydatki na usuwanie skutków klęsk żywiołowych. Na wydatki majątkowe złożyła się kwota 1 533 318 tys. zł. Głównymi pozycjami były wydatki na krajowe pasażerskie przewozy kolejowe, na budowę, rozbudowę, przebudowę dróg publicznych gminnych i oczywiście wydatki majątkowe na usuwanie skutków klęsk żywiołowych. W części 85 w dziale 600 zaplanowano również wydatki na wynagrodzenia, z przeznaczeniem na wynagrodzenia pracowników wojewódzkich inspektoratów transportu drogowego oraz osób zajmujących się obsługą przejść granicznych. Dla osób związanych z realizacją zadań w zakresie obsługi przejść granicznych zaplanowano wydatki w wysokości 17 162 tys. zł, natomiast zrealizowano 17 245 tys. zł. Natomiast dla wojewódzkich inspektorów zatrudnionych w inspekcji transportu drogowego zaplanowano wynagrodzenia w łącznej kwocie 40 943 tys. zł, natomiast zrealizowano wydatki na wynagrodzenia w tym zakresie na poziomie 40 473 tys. zł.
Uprzejmie dziękuję i proszę Wysoką Komisję o pozytywne zaopiniowanie wykonania budżetu w części 83 w zakresie prezentowanych rezerw oraz w części 85 w zakresie działu 600.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję serdecznie, pani dyrektor. Poproszę o zabranie głosu pana dyrektora Emiljana z NIK. Proszę bardzo.
Dyrektor departamentu NIK Tomasz Emiljan:
Dziękuję, panie przewodniczący. Wysoka Komisjo, Departament Infrastruktury NIK nie wnosi uwag do wykonania budżetu w części 83 – Rezerwy celowe oraz w części budżetowej 85 – Budżety wojewodów w dziale 600 – Transport i łączność. Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję bardzo i w roli koreferenta proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza Woźniaka.
Poseł Grzegorz Adam Woźniak (PiS):
Panie przewodniczący, Wysoka Komisja, szanowni państwo ministrowie, były już szczegółowo omówione poszczególne pozycje i części budżetowe 83 i 85. Chciałbym tylko zwrócić uwagę na jeden element, pozycję 65 z części budżetowej 83 – Rezerwy celowe. Pozycja dotyczy rezerwy na sfinansowanie wypłat z funduszu dopłat wsparcia dla nabywców lokali mieszkaniowych albo domów jednorodzinnych, program Mieszanie dla Młodych. Chcę zwrócić uwagę na to, że cała kwota 715 000 tys. zł została rozdysponowana w pełnej wysokości. Co do następnych pozycji nie będę się już odnosił, ponieważ tak jak pani z MF, a szczególnie pan dyrektor z NIK stwierdził brak uwag, również to potwierdzam i składam wniosek do Wysokiej Komisji o pozytywne zaopiniowanie wykonania budżetu w zakresie części 83 – Rezerwy celowe w zakresie pozycji 5, 63, 65, 71 i 81, jak również części 85 w dziale 600 – Transport i łączność, łącznie z załącznikiem nr 7, w związku z tym, że budżet został wykonany zgodnie z ustawą budżetową i nie budzi zastrzeżeń pod względem merytorycznym. Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję bardzo. Otwieram dyskusję. Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby zabrać głos? Dziękuję. Stwierdzam, że nikt się nie zgłasza. Zamykam dyskusję. Przechodzimy do głosowania. Czy ktoś z pań i panów posłów zgłasza sprzeciw co do pozytywnego zaopiniowania sprawozdania z wykonania budżetu w zakresie części 83, części 85 – budżety wojewodów wraz z załącznikiem nr 7? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja pozytywnie zaopiniowała sprawozdanie z wykonania budżetu w zakresie części 83 i 85 wraz z załącznikami.
W ten sposób dobrnęliśmy prawie do wyczerpania punktu pierwszego. Pozostaje nam jeszcze wybór posłów, którzy zaprezentują nasze stanowisko przed Komisją Finansów Publicznych. Proponuję w tym zakresie przewodniczącego Artura Zasadę i własną osobę. Myślę, że we dwóch udźwigniemy ten ciężar przed Komisją Finansów Publicznych. Jeżeli ktoś z pań i panów posłów chciałby dodatkowo się do nas dopisać bądź zgłosić sprzeciw co do naszych kandydatur, proszę o zgłoszenie. Nie słyszę. A zatem przyjmuję, że Komisja zgadza się na to, aby posłowie Artur Zasada i Grzegorz Schreiber zaprezentowali na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych stanowisko Komisji Infrastruktury. W ten sposób wyczerpaliśmy punkt pierwszy.
W punkcie drugim rozpatrzenie i zaopiniowanie dla Komisji Kontroli Państwowej Sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2015 roku. Referuje pan Tomasz Emiljan z NIK. Proszę bardzo.
Dyrektor departamentu NIK Tomasz Emiljan:
Dziękuję, panie przewodniczący. Panie posłanki i panowie posłowie, szanowni państwo, Prezes NIK realizując swój konstytucyjny obowiązek przedłożył Sejmowi sprawozdanie z działalności NIK w 2015 r. i w materiale, który państwo otrzymaliście znajdują się również informacje dotyczące działalności Departamentu Infrastruktury. Dlatego chciałbym ograniczyć moje wystąpienie do uzupełniającej informacji dotyczącej kontroli realizowanych przez nasz departament w ubiegłym roku.
W 2015 r. naszą pracę koncentrowaliśmy na najważniejszych obszarach pozostających w kontrolnym zainteresowaniu departamentu, tj. stanu finansów publicznych, funkcjonowaniu transportu, gospodarki morskiej, łączności oraz budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Jeśli chodzi o zakres związany ze stanem finansów publicznych, to oczywiście dominujące były kontrole wykonania budżetu państwa. Traktujemy je jako naszą konstytucyjną powinność. W ubiegłym roku sporządziliśmy sześć informacji zbiorczych z wykonania budżetu w poszczególnych częściach budżetowych dotyczących budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, gospodarki morskiej, łączności, transportu, komunikacji elektronicznej oraz transportu kolejowego. Wyniki kontroli z pięciu z tych informacji zostały państwu przed chwilą skrótowo zaprezentowane na naszym posiedzeniu.
Departament Infrastruktury szczególną uwagę poświęca problematyce transportu w Polsce i w ocenianym okresie przeprowadziliśmy w tym obszarze pięć kontroli. W wyniku kontroli działania GDDKiA na rzecz zapewnienia odpowiedniej jakości robót drogowych ustaliliśmy, że nawet nowo oddawane odcinki dróg nie gwarantowały pełnego bezpieczeństwa ich użytkowania. Ustalono, że podczas prowadzenia największych inwestycji drogowych GDDKiA nie potrafiła zapewnić wystarczającego nadzoru nad jakością robót. Żadna z dróg oddanych do ruchu w okresie 2008-2009 nie była objęta monitoringiem jakości. W konsekwencji monitoringiem jakości robót nie objęto blisko 40% dróg o łącznej długości 834 km oddanych do użytku w okresie od stycznia 2008 r. do marca 2013 r. Wady i usterki wystąpiły w ponad 70% odcinków zbadanych przez nas dróg. Liczne występujące usterki spowodowały konieczność podejmowania na nowo wybudowanych drogach prac naprawczych już w okresie od 3,5 do 13,5 miesiąca od dnia oddania drogi do ruchu.
W świetle ustaleń kontroli funkcjonowania grupy kapitałowej PKP negatywnie oceniliśmy zarówno organizację, jak i funkcjonowanie grupy PKP w latach 2010-2013. Spółka dominująca PKP S.A. nieskutecznie zarządzała grupą, nie wypracowała do października 2012 r. strategii działalności grupy, ani nie zawierała ze spółkami zależnymi umów holdingowych ustalających ich obowiązki i uprawnienia. Brak dostatecznego nadzoru ze strony PKP S.A., w tym brak koordynacji i przepływu informacji w skontrolowanych spółkach grupy wpływał niekorzystnie na działalność spółek wchodzących w skład grupy. W związku z przeznaczeniem do prywatyzacji spółek grupy PKP zarządzających infrastrukturą energetyczną, informatyczną i telekomunikacyjną, w naszej ocenie konieczne jest zapewnienie dalszego decydującego wpływu państwa na zarządzanie infrastrukturą przekazaną tym spółkom, a niezbędną przecież do zapewnienia bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego w Polsce.
Poprawiły się warunki funkcjonowania czterech strategicznych portów polskich w Gdańsku, Gdyni, Szczecinie i Świnoujściu, co stwierdziliśmy w wyniku kontroli gospodarki finansowej i inwestycyjnej portów morskich o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej. Spółki zarządzające portami zwiększyły przychody ze sprzedaży usług, dzierżawy i z opłat portowych. W ostatnich latach większość przeładunków w tych portach systematycznie wzrastała. W 2014 r. przeładowano w nich ponad 75 mln ton ładunków. Rozwojowi polskich portów sprzyjały stały wzrost gospodarczy, wzrost wymiany handlowej oraz postępująca modernizacyjna infrastruktury na lądzie, czyli autostrad i dróg ekspresowych. W naszej ocenie poprawy wymaga jeszcze dojazd do portów koleją. Jednak aby polskie porty mogły skutecznie konkurować z największymi portami południowego i wschodniego wybrzeża Morza Bałtyckiego, czyli z Petersburgiem, Rygą, Kłajpedą, Rostokiem czy Lubeką w obsłudze ładunków do Polski oraz innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej, potrzebne są dodatkowe inwestycje zwiększające ich przepustowość. Wyniki mogłyby być jeszcze lepsze, gdyby poprawił się dostęp do portów od strony morza i od lądu. Barierą rozwoju portów są też problemy z uzyskaniem kontroli nad terenem, który częściowo pozostaje własnością innych podmiotów.
Poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego nie zapewniają wprowadzone w ostatnich latach zmiany w szkoleniu i egzaminowaniu kandydatów na kierowców. Potwierdziły ten stan wyniki kontroli nadawania uprawnień do kierowania pojazdami. W wyniku kontroli okazało się, że nowe procedury szkolenia i egzaminowania nadal nie przygotowują do bezpiecznego i sprawnego uczestnictwa w ruchu drogowym, a zwłaszcza do radzenia sobie w trudnych sytuacjach drogowych, w szczególności na autostradach i drogach szybkiego ruchu. Chociaż uzyskanie prawa jazdy w Polsce jest wciąż znacznie trudniejsze niż w pozostałych krajach UE, to rygoryzm egzaminów nie przekładał się na poprawę umiejętności kierowców, za to korzystnie wpływał na sytuację finansową wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego, które utrzymują się głównie z opłat egzaminacyjnych. NIK wskazał również na niską jakość przygotowania kursantów do egzaminu i bezpiecznej jazdy na drogach. NIK miała wiele zastrzeżeń do sposobu szkolenia i prowadzenia kursów w ośrodkach szkolenia kierowców. Część ośrodków prowadziła kursy w sposób niezgodny z programem oraz przy pomocy pojazdów szkoleniowych niespełniających wymagań.
Barierą sprawnego i bezpiecznego korzystania z dróg był zły stan techniczny mostów drogowych, wiaduktów oraz przepustów, co wykazały ustalenia kontroli dotyczącej zarządzania obiektami mostowymi i przepustami przez administrację drogową. Znaczna część obiektów mostowych, zwłaszcza zlokalizowanych na drogach gminnych i powiatowych, znajdowała się w złym stanie technicznym, w tym zagrażającym bezpieczeństwu eksploatacji. W co trzecim ze skontrolowanych obiektów nie były usuwane nawet uszkodzenia zagrażające bezpieczeństwu ruchu lub grożące katastrofą budowlaną oraz nie były wykonywane zalecenia dotyczące zmiany organizacji ruchu w celu poprawy bezpieczeństwa. W sytuacjach wskazujących na występowanie bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego kontrolerzy NIK jeszcze w toku kontroli wnosili o niezwłoczne usunięcie uszkodzeń zagrażających uczestnikom ruchu drogowego lub grożącym powstaniem znacznej szkody w mieniu. Dalsza eksploatacja tego rodzaju obiektów mogła doprowadzić do katastrofy budowlanej lub powstania nieodwracalnych uszkodzeń dysfunkcyjnych ich przepustowości użytkowej.
Dwie kontrole przeprowadziliśmy w obszarze Budownictwo, lokalne planowanie i zagospodarowanie przestrzenne oraz mieszkalnictwo. Pierwsza dotyczyła gospodarowania zasobami najstarszych budynków komunalnych. W jej wyniku stwierdzono, że zarządcy nie podejmowali skutecznych działań dla zahamowania procesu dekapitalizacji najstarszych budynków komunalnych. Stan technicznych tych budynków ciągle się pogarszał powodując zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi. Ciągły niedobór środków na remonty i modernizację sprawiał, że zarządcy często wykonywali remonty budynków jedynie w minimalnym zakresie, a gminy coraz częściej zmuszone były podejmować decyzję o rozbiórce lub sprzedaży zdekapitalizowanych budynków. W badanym okresie, tj. lata 2001-2013, zasób budynków gminnych, w tym tych najstarszych zmniejszył się o 10%. NIK podkreśla, że sprawa wymaga pilnego rozwiązania w obliczu rosnącego i niepokojącego zapotrzebowania na mieszkania komunalne wśród osób o niskich dochodach. Aż 75% wszystkich budynków komunalnych w gminach objętych kontrolą stanowiły obiekty oddane do użytku jeszcze przed 14 sierpnia 1961 r., a więc zaliczone do grupy najstarszych budynków. Wiele z nich znajdowało się w złym stanie technicznym, stanowiąc zagrożenie dla zdrowia, a nierzadko i życia ludzi. Do 90% wzrosła liczba najstarszych budynków zakwalifikowanych do różnego rodzaju napraw. W 2013 r. naprawy głównej wymagało 40% budynków, a do napraw bieżących zakwalifikowano połowę zasobu oddanego do użytku przed 1961 r. Jednak pula środków na remonty sukcesywnie się zmniejszała powodując pogłębianie się zjawiska tzw. luki remontowej, czyli różnicy pomiędzy rzeczywistymi potrzebami na przeprowadzenie wszystkich koniecznych prac remontowych a nakładami na remonty. W okresie objętym kontrolą na remonty brakowało ok. 1 mld zł. Tymczasem stopień pokrycia niezbędnych nakładów w tym okresie spadł z 20% do 8% i wynosił ok. 132 mln zł.
Druga kontrola dotyczyła realizacji programów wieloletnich z zakresu inwestycji budowlanych. Większość inwestorów nie działała wystarczająco skutecznie na rzecz prawidłowego przygotowania planowego przebiegu oraz terminowego i sukcesywnego oddawania do użytku obiektów powstających w ramach wieloletnich programów budowlanych. Choć inwestorzy posiadali kompletną i aktualną dokumentację, a wykonawców robót budowlanych wybierano zgodnie z prawem, to jednak poszczególne inwestycje były mocno opóźnione. Przyczyniły się do tego nieskuteczny nadzór oraz słabe wykorzystanie przeznaczonych środków publicznych.
Kolejną kontrolę przeprowadziliśmy w obszarze Informatyzacja i łączność, a dotyczyła ona restrukturyzacji Poczty Polskiej a dostępności usług pocztowych. W jej wyniku oceniono pozytywnie mimo stwierdzonych nieprawidłowości działalność podmiotów, w tym ministra właściwego do spraw łączności, Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej oraz zarządu Poczty Polskiej odpowiedzialnych za zapewnienie właściwej jakości usług pocztowych, w tym za ich dostępność dla obywateli. Restrukturyzacja Poczty Polskiej nie przyniosła zamierzonych efektów. Przede wszystkim firma w niewielkim stopniu zrealizowała cele, jaki postawiła przed sobą w przyjętych w 2011 r. dokumentach, czyli kierunkach strategicznych do 2015 r. Nie zrealizowano przede wszystkim wskaźników rentowności i dochodowości, ich poziom w 2014 r. był niższy niż w 2011 r., czyli przed rozpoczęciem wdrażania strategii. Obowiązujące obecnie uregulowania prawne mają negatywny wpływ na dostępność i funkcjonowanie rynku pocztowego. W wyniku kontroli skierowane zostały wnioski pokontrolne zmierzające do rozważenia zasadności dokonania stosownych zmian w obowiązujących przepisach prawnych, które przyczyniły się do poprawy jakości i dostępności usług pocztowych, w tym usług powszechnych na zliberalizowanym rynku pocztowym.
Podsumowując działalność departamentu chciałbym poinformować, że ogółem w okresie sprawozdawczym departament sporządził w sumie 14 informacji zbiorczych o wynikach kontroli, które zostały przedstawione Sejmowej Komisji Infrastruktury. W zakresie współpracy z organami parlamentu chcę jeszcze dodać, że w 2015 r. przedstawiciele departamentu utrzymywali stałe kontakty z Komisją Infrastruktury. W miarę potrzeb wynikających z bieżących prac poszczególnych organów Sejmu podejmowano także współpracę z innymi komisjami sejmowymi i podkomisjami, zwłaszcza Sejmową Komisją do Spraw Kontroli Państwowej. Aktualnie w końcowej fazie opracowywania są trzy informacje o wynikach kontroli zasugerowanych przez Sejmową Komisję Infrastruktury i wprowadzonych do planu pracy NIK na 2015 r., a mianowicie: bezpieczeństwo pieszych i rowerzystów na drogach publicznych, realizacji Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych do roku 2015 oraz realizacja Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2011-2015. Do realizacji w 2016 r. przyjęliśmy również m.in. trzy tematy zaproponowane przez Sejmową Komisję Infrastruktury i są to: zabezpieczenie interesu Skarbu Państwa i podwykonawców w umowach na realizację inwestycji drogowych prowadzonych przez GDDKiA, bezpieczeństwo w ruchu na przejazdach i przejściach kolejowo-drogowych oraz dopuszczanie pojazdów do ruchu drogowego. Dziękuję bardzo.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
Dziękuję bardzo. Czy w imieniu prezesa zechciałby pan zakończyć swoje wystąpienie jakąś konkluzją?
Dyrektor departamentu NIK Tomasz Emiljan:
Panie przewodniczący, szanowni państwo, chcielibyśmy poprosić o zatwierdzenie sprawozdania z naszej działalności.
Przewodniczący poseł Grzegorz Schreiber (PiS):
O pozytywną opinię, rozumiem. Otwieram dyskusję. Czy ktoś pań i panów posłów chciałby zabrać głos w tym punkcie? Jeżeli nie słyszę to stwierdzam, że zamykam dyskusję. Przechodzimy do głosowania dotyczącego opinii naszej Komisji dla Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, w której to pozytywnie oceniamy wyniki pracy NIK w zakresie działania Komisji oraz aprobujemy zakres tematyczny prowadzonych kontroli. Czy ktoś z pań i panów posłów zgłasza sprzeciw co do tak zredagowanej opinii? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja pozytywnie zaopiniowała wyniki pracy NIK w zakresie działania Komisji oraz zaaprobowała zakres tematyczny prowadzonych kontroli.
Szanowni państwo, Wysoka Komisjo, w ten sposób wyczerpaliśmy porządek dzienny naszego posiedzenia. Zamykam posiedzenie Komisji Infrastruktury. Dziękuję serdecznie państwu za dyscyplinę, która pozwoliła nam w tak znakomitym czasie zakończyć nasze posiedzenie. Dziękuję bardzo.