Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 17615
w sprawie nagannej praktyki działania niektórych urzędów skarbowych polegającej na naliczaniu podatku VAT od kwoty umieszczonej na fakturze wystawionej pro forma
Szanowna Pani Marszałek! W związku z pismem Pani Marszałek z dnia 14 maja 2013 r., znak: SPS-023-17615/13, przy którym przesłana została interpelacja z dnia 18 kwietnia 2013 r. pana posła Łukasza Gibały w sprawie nagannej praktyki działania niektórych urzędów skarbowych polegającej na naliczaniu podatku VAT od kwoty umieszczonej na fakturze wystawionej pro-forma, uprzejmie informuję.
System podatku VAT w Unii Europejskiej podlega harmonizacji, co oznacza, iż państwa członkowskie zobowiązane są do przestrzegania zgodności krajowych przepisów w zakresie podatku VAT z regulacjami wynikającymi z prawa unijnego. Nowelizacja przepisów rozporządzenia ministra finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360), zwanego dalej rozporządzeniem fakturowym, wiązała się z koniecznością implementowania zmian wprowadzonych dyrektywą Rady 2010/45/UE z dnia 13 lipca 2010 r. zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do przepisów dotyczących fakturowania (Dz. Urz. UE L 189 z 22.07.2010 r., str. 1). W związku z tym minister finansów wydał m.in. rozporządzenie z dnia 11 grudnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. poz. 1428). Równocześnie należy podkreślić, że większość wprowadzonych od dnia 1 stycznia 2013 r. ww. rozporządzeniem zmian miała dla podatników charakter fakultatywny, zatem nie powodowały one konieczności wprowadzenia zmian w sposobach fakturowania przyjętych przez podatnika. Dotyczyło to m.in. znowelizowanych przepisów § 5 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia fakturowego zawierającego obowiązkowy katalog danych, które powinna zawierać faktura. Od dnia 1 stycznia 2013 r. zgodnie z powołanymi wyżej przepisami zniesiony został obowiązek oznaczania faktur wyrazami ˝faktura VAT˝. Za fakturę jest zatem uznawany dokument zawierający dane wymagane na podstawie ww. rozporządzenia fakturowego, przy czym nie musi on już zawierać oznaczenia ˝faktura VAT˝. Jednakże pomimo zniesienia obowiązku podawania niektórych danych na fakturze podatnicy, którzy przed 1 stycznia 2013 r. oznaczali faktury wyrazami ˝faktura VAT˝, mogą to nadal czynić w nowym stanie prawnym.
Odnosząc się natomiast do poruszonej w interpelacji kwestii skutków w zakresie VAT wystawiania dokumentów określanych mianem faktur pro forma, w związku z nowelizacją rozporządzenia fakturowego należy wskazać, że powołane przepisy, jak również przepisy art. 106 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, nie przewidują wystawiania takich dokumentów w celu dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Należy wskazać, że dokument nazywany fakturą pro forma nie jest dowodem księgowym. Jest to dokument wystawiany w obrocie gospodarczym i jego celem może być np. potwierdzenie złożenia oferty czy przyjęcia zamówienia do realizacji. Wyraźne oznaczenie tego dokumentu wyrazami pro forma powoduje, że nie można przypisać mu waloru faktury w rozumieniu przepisów o VAT, gdyż podmiot wystawiający taki dokument jednoznacznie wskazuje, że nie jest to faktura. Wystawienie tego dokumentu nie powoduje zatem skutków w zakresie podatku VAT, tj. obowiązku zapłaty wykazanego w tym dokumencie podatku oraz nie stanowi dla kontrahenta podstawy do odliczenia wykazanego w tym dokumencie podatku VAT. Wystawienie takiego dokumentu nie zwalnia również podatnika z obowiązku wystawienia faktury dokumentującej dokonanie dostawy towaru lub wykonanie usługi albo otrzymanie całości lub części należności przed dostawą lub wykonaniem usługi (co do zasady w terminie 7 dni od dokonania tych czynności, vide § 9 i 10 rozporządzenia fakturowego).
Podkreślić należy, że po wejściu w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. zmian wprowadzonych ww. rozporządzeniem ministra finansów z dnia 11 grudnia 2012 r. nie zmieniło się merytoryczne podejście do dokumentów określanych mianem faktur pro forma. Dodatkowo informuję, że na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (www.finanse.mf.goy.pl) zostały opublikowane wyjaśnienia dotyczące faktur pro forma.
Tym samym nie znajduje uzasadnienia stanowisko, że wystawienie takiego dokumentu (w celu np. potwierdzenia przyjęcia zamówienia), w przypadku gdy będzie zawierał wszystkie dane wymagane dla faktur (w tym kwotę podatku), rodzi obowiązek zapłaty wykazanego podatku do urzędu skarbowego na podstawie art. 108 ustawy o VAT.
Równocześnie pragnę poinformować pana posła, że do Ministerstwa Finansów nie dotarły informacje o przypadkach stosowania przez urzędy skarbowe praktyk polegających na naliczaniu podatku VAT od kwoty umieszczonej na dokumentach określanych mianem faktur pro forma.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Maciej Grabowski
Warszawa, dnia 6 czerwca 2013 r.