Leksykon budżetowy

A B C D E F G H I J K L M N O P R S Ś T U W Z 
Hasła na literę: B
- Bank Gospodarstwa Krajowego
- Bank Rozwoju Rady Europy
- Bank Światowy
- Bezrobocie (osoba bezrobotna, stopa bezrobocia)
- Bilans płatniczy
- Bon skarbowy
- Budżet obywatelski
- Budżet ogólny Unii Europejskiej
- Budżet państwa
- Budżet środków europejskich
- Budżet zadaniowy
Budżet państwa
Kategoria: Podstawowe pojęcia związane z budżetem państwa
Procedura budżetowa

Gdzie szukać w budżecie?

Dane liczbowe
Dane liczbowe


Definicja formalnoprawna:
Budżet państwa - Obecnie brak jest wyrażonej wprost definicji budżetu państwa.
Zgodnie z art. 219 ust. 1 Konstytucji RP budżet państwa, uchwalany jest przez Sejm na rok budżetowy w formie ustawy budżetowej. Ustawa o finansach publicznych (uofp) stanowi, iż budżet państwa określa:
  1. łączną kwotę prognozowanych podatkowych i niepodatkowych dochodów budżetu państwa;
  2. łączną kwotę planowanych wydatków budżetu państwa;
  3. kwotę planowanych wydatków oraz kwotę planowanego limitu wydatków, obliczoną zgodnie z tzw. antycykliczną regułą wydatkową (tj. zgodnie z art. 112aa ust. 1 i ust. 3);
  4. kwotę planowanego deficytu budżetu państwa wraz ze źródłami jego pokrycia;
  5. łączną kwotę prognozowanych dochodów budżetu środków europejskich;
  6. łączną kwotę planowanych wydatków budżetu środków europejskich;
  7. wynik budżetu środków europejskich;
  8. łączną kwotę planowanych przychodów budżetu państwa;
  9. łączną kwotę planowanych rozchodów budżetu państwa;
  10. planowane saldo przychodów i rozchodów budżetu państwa;
  11. limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych.
Źródło:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U Nr 78, poz. 483 ze zm.) oraz ustawa z dnia 7 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2023, poz.1270 t.j. ze zm.) art. 109 i 110.
Komentarz:
Zawartość samego budżetu państwa jako składnika ustawy budżetowej określa art. 110 ustawy o finansach publicznych (UOFP) . Uofp z 2009 r. nie definiuje wprost pojęcia budżetu państwa tak jak to miało miejsce w uchylonej uofp z 2005 r. w art. 95 ust. 1 i 2. Zgodnie z tym przepisem budżet państwa był „rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów organów władzy publicznej, w tym organów administracji rządowej, organów kontroli i ochrony prawa, sądów i trybunałów, uchwalanym w formie ustawy na okres roku kalendarzowego”. Odejście od wcześniejszej definicji budżetu państwa – jak się wydaje - miało na celu, zwrócenie uwagi na strukturę (budowę) ustawy budżetowej, a zwłaszcza na fakt, iż budżet państwa jest jednym z elementów ustawy budżetowej, obok załączników i postanowień, których obowiązek zamieszczenia w tej ustawie wynika z różnych przepisów. W praktyce budżet państwa jest niezbędnym i najistotniejszym elementem składowym ustawy budżetowej, treścią której są w szczególności dochody i wydatki państwa.
Problematyka wzajemnego stosunku budżetu państwa i ustawy budżetowej jest dyskusyjnym zagadnieniem prawnym. Stąd prof. C. Kosikowski przedstawił propozycje odejścia od tradycyjnego ujęcia ustawy budżetowej i przebudowania budżetu państwa, tak by zmieniona ustawa finansowa obejmowała: 1) budżet ogólny, ujmujący: - dochody budżetowe w podziale na dochody krajowe i zewnętrzne, - wydatki budżetowe w podziale na wydatki krajowe dotyczące finansowania w danym roku części programów wieloletnich i pomocy finansowej dla jst;- deficyt lub nadwyżkę budżetową oraz określający źródła pokrycia deficytu budżetowego bądź przeznaczenia nadwyżki budżetowej; 2) budżet ubezpieczeń społecznych (powszechnych i rolniczych oraz opartych na odrębnych podstawach); 3) plan przepływów i rozliczeń z UE i z innymi podmiotami zewnętrznymi. obcymi, bankami i instytucjami finansowymi, organizacjami międzynarodowymi). Zob. Komentarz LEX L. Lipiec-Warzechy do art. 110 uofp z 2011 r.
Przepisy art. 110 uofp należy oceniać w kontekście przepisów art. 109 uofp, który stanowi, że ustawa budżetowa składa się z: 1) budżetu państwa; 2) załączników; 3) postanowień, których obowiązek zamieszczenia w ustawie budżetowej wynika z niniejszej ustawy lub z odrębnych ustaw. Budżet państwa jest więc główną, ale nie jedyną, konstrukcją występującą w ramach ustawy budżetowej. Zawartość samego budżetu państwa jako składnika ustawy budżetowej określa właśnie art. 110, który określa legalną treść (zawartość) budżetu państwa jako aktu prawnego, głównego elementu ustawy budżetowej. Zauważyć należy, że każdy składnik budżetu państwa jest też składnikiem ustawy budżetowej, natomiast nie każdy element ustawy budżetowej jest składnikiem budżetu państwa. Zob. A. Borodo, Komentarz LEX do art. 110 uofp z 2018 r.
Autor (Autorzy): Zofia Szpringer
Więcej na ten temat w publikacjach BAS
T. Augustyniak-Górna, Z. Szpringer, Problematyka tworzenia ustawy budżetowej [w:] P. Sobolewski (red.), Przewodnik Poselski, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, 2019
Ustawa o finansach publicznych. Komentarz prawno-finansowy, H. Dzwonkowski, G. Gołębiowski (red.), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2014